Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Aeronawtika we kosmos giňişligindäki barlaglar boýunça milli gullugynyň (NASA) alymlary, Günüň iň ýokary işjeňlik döwrüniň 11 ýyllyk aýlawyň başlandygyny resmi taýdan tassykladylar. Bu barada kosmos gullugynyň web sahypasynda habar berildi.

Gün indiki ýylyň dowamynda dowam etmegi ähtimal bolan iň ýokary işjeňlik tapgyryna gadam basdy diýip, NASA-nyň wekilleri, Milli Okean we Atmosfera Dolandyryşy (NOAA) we Halkara Gün tapgyryny çaklamak boýunça topary habar berdiler.

“Gün tapgyry, Günüň pesden ýokary magnit işjeňligine geçýän tebigy döwridir. Takmynan her 11 ýyldan bir gezek, Gün tapgyrynyň iň ýokary derejesinde Günüň magnit polýuslary ýerlerini çalyşýar - Ýerde bu her on ýyldan Demirgazyk we Günorta polýuslaryň çalyşýan ýerlerine deň bolar - we Gün asuda ýagdaýdan has işjeň we durnuksyz ýagdaýa geçer. Brifingde hünärmenler düşündirdi.

NASA we NOAA işgärleri gün tapgyryndaky üýtgeşmeleri we ahyrky netijede gün işjeňligini kesgitlemek we çaklamak üçin gün nokatlaryny yzarlaýarlar.

Astronomlar gün tegmilleri gara tegmiller (daş-töweregi bilen deňeşdirilende) diýip kesgitleýärler. Bular Günüň ýüzündäki magnit meýdan çyzyklarynyň Günüň bedeninden çykýan ýerleri. Gün tegmilleri Ýerden birnäçe esse uly bolup biler we hemişe garaňky bolýar, sebäbi temperaturasy Günüň daş-töwereginden pesdir.

“Günüň iň ýokary wagtynda gün tegmilleri sany şeýle hem gün işjeňliginiň derejesi ýokarlanýar” – diýip NASA-nyň baş edarasynyň kosmos howa meýilnamasynyň müdiri Jeými Feýwors aýtdy.

Gözlegçiler häzirki gün maksimumynda has köp gün we geomagnit tupanlaryny çaklaýarlar. Bu ýygy-ýygydan ýalkym saçmagyna sebäp bolar we aragatnaşyk ulgamlaryna we beýleki tehnologiki infrastrukturanyň bozulmagyna sebäp bolup biler.

“Gün tegmilleriniň işjeňligi 25-nji gün tapgyrynda garaşylýandan birneme ýokary boldy. Şeýle-de bolsa, muňa garamazdan birnäçe uly tupany görenimizde, aýlawyň iň ýokary tapgyrynda garaşyşymyzdan köp däl” – diýip Gün tapgyryny çaklaýyş toparynyň egindeş başlygy Lisa Apton aýtdy.

Şeýlelik bilen, häzirki gün maksimum ýagdaýynda ýylpyldylara we tehnologiki näsazlyklara sebäp boljak ýene-de alawlar bolup biler.

2024-nji ýylyň maý aýynda güýçli gün alawlary, soňky ýigrimi ýylyň içinde iň güýçli magnit tupanyna sebäp boldy, bu ajaýyp polýar ýylpyldylar bilen bilelikde - belki 500 ýylyň dowamynda iň ulusydyr, 3-nji oktýabrda iň güýçli alaw X9.0 dereje berildi.

Foto: NASA's Goddard Space Flight Center