Türkmenistan serhetüsti tebigatyny goramak boýunça sebit dialogyna gatnaşýar

29.11.2023 | 01:40 |

Merkezi Aziýada serhetüsti tebigy biodürlüligi goramak boýunça sebit gepleşikleri Daşkende geçirilýär. Çärä Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň döwlet daşky gurşawy goramak edaralarynyň wekilleri, şeýle hem halkara guramalary gatnaşýar.

28-nji noýabrda sişenbe güni başlanan sebitleýin dialog Özbegistan Respublikasynyň Ekologiýa, daşky gurşawy goramak we howanyň üýtgemegi boýunça ministrligi tarapyndan Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasyndaky sebitleýin hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak maksady bilen Halkara tebigaty goramak bileleşigi, Bütindünýä banky we Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlygy jemgyýeti (GIZ) bilen bilelikde gurnalýar.

Dialog, Bütindünýä bankynyň Merkezi Aziýa üçin durnukly landşaftlary (RESILAND CA +) maksatnamasy we GIZ tarapyndan ýerine ýetirilen üç sebitleýin maksatnamany: “Ýaşyl Merkezi Aziýa”, “Merkezi Aziýada toplumlaýyn we howanyň duýgur ýer dolandyryşy” we “Aral deňziniň eklogiki taýdan sebitleýin ösüşi” öz içine alýar.

Serhetler bilen bölünen ekosistemalar köplenç dürli syýasatlara we dolandyryş gurluşlaryna tabyn bolýarlar. Serhetara gorag, gatnaşyjy ýurtlardaky degişli taraplaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmek arkaly bu tapawutlary ýeňip geçmegiň usulydyr. Dialog, gülläp ösýän ýabany tebigat we ekosistemanyň hyzmatlaryny ýokarlandyrmak ýaly daşky gurşawy goramakdan başlap, umumy hyzmatdaşlygy, ykdysady hyzmatdaşlygy we sosial ösüşi paýlaşýan ýurtlaryň arasynda dostlukly gatnaşyklary ösdürmek ýaly köp peýdany hödürleýär.

Serhetüsti gorap saklamak, dolandyrylýan ýerleri köpeltmek, bölünişikleri azaltmak we baglanyşygy gowulandyrmak arkaly göçüp barýan görnüşleriň uzak ýaşamagyna kömek edýär. Bu, ýabany jeren we saýgak ýaly täsin görnüşlere gaçybatalga berýän möhüm göçüş geçelgeleriniň ýerleşýän Merkezi Aziýa sebiti üçin gaty möhümdir.

“Bilelikdäki görüş, syýasy ýolbaşçylyk we giň jemgyýetçiligiň gatnaşmagy serhetüsti gorap saklamagyň üstünlikli açarydyr. Bu ýyl Turan howaly çölleriň ÝUNESKO-nyň transmilli Bütindünýä tebigy miras sanawyna girizilmegi Merkezi Aziýada gorap saklamak mümkinçiliginiň artandygyny görkezýär. Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşigiň (IUCN) Sebitleýin Ýewropa edarasynyň müdiri Boris Erg sebitdäki we serhetaşa başlangyçlary öňe sürmekde ähli derejedäki hyzmatdaşlara goldaw bermegini dowam etdirer"-diýip, nygtady.

IUCN-nyň sebit gepleşikleriniň dowamynda milli häkimiýetler, sebit hünärmenleri we goralýan sebit dolandyryjylary üçin serhetüsti goramak boýunça okuwlar hem geçirildi. IUCN serhetüsti gorap saklamak boýunça hünärmenler topary tarapyndan işlenip düzülen serhetüsti gorap saklaýjylary anyklaýyş guralyny hödürleýär.

Bu guralyň üsti bilen, gatnaşyjylar serhetaşa inisiatiwany döretmegiň mümkinçiligine nähili baha bermelidigini we gyzyklanýan taraplaryň bähbitlerini dolandyrmak, bu prosese päsgel berip biljek töwekgelçilikleri azaltmak, umumy maksatlar we dolandyryş çemeleşmeleri barada ylalaşyga gelmek we umumy pikiri ösdürmegiň usullaryny öwrenerler.

Bu çäre 30-njy noýabra çenli dowam eder.

ORIENT news