Türkmenistandaky “Petronas”: uzak möhletli we özara peýdaly hyzmatdaşlygyň mysaly
21.12.2024 | 03:40 |Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow Malaýziýanyň “Petronas Carigali” nebit-gaz kompaniýasynyň alyp barýan işlerine üstünlikli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mysaly hökmünde ýokary baha berdi. Bu Türkmenistanyň Prezidentiň 19-njy dekabrda Malaýziýa resmi saparynyň jemlerine bagyşlanan metbugat maslahatynda beýan edildi.
Saparyň çäginde Türkmenistanyň Prezidenti “Petronas” kompaniýasynyň başlygy we ýerine ýetiriji direktory Tan Şri Tengku M.Tawfikiň ýolabşçylygynda kompaniýanyň ýolbaşçy düzümleri bilen duşuşdy.
Duşuşyk wagtynda energetika pudagyndaky häzirki zaman çagyryşlary göz öňünde tutup, Türkmenistan bilen “Petronasyň” arasyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan, esasy ugurlaryň häzirki ýagdaýy geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Malaýziýanyň kompaniýasynyň Türkmenistanyň energetika mümkinçilikleri açmakdaky möhüm goşandyna aýratyn üns berildi.
“Petronas” kompaniýasynyň 30 ýyla golaý wagtyň dowamynda uglewodorod serişdelerini çykarmak taslamalary boýunça durmuşa geçirmege işjeň gatnaşýandygy we nebitgaz pudagy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda degişli işleri alyp barýandygy nygtaldy.
Taraplar Türkmenistanda durmuşa geçirilýän ykdysady ösüş maksatnamalaryny, senagat pudagyndaky özgertmeleri we amatly iş gurşawyny göz öňünde tutup, täze ugurlarda hyzmatdaşlygy has-da giňeltmegiň mümkinçiliklerine garadylar.
Malaýziýanyň kompaniýasy 1996-njy ýyldan bäri Önümi paýlaşmak hakynda şertnamasy esasynda Türkmenistanda işleýär. Hazar deňzinde ýerleşýän “Magtymguly”, “Öwez” we “Diýarbekir” şeýle hem “Garagel-Deňiz” ýaly käninlerini öz içine alýan “Toplum-I” şertnamalaýyn çägini özleşdirmek babatda 25 ýyllyk Önümi paýlaşmak hakynda şertnama gol çekdi hem-de “Petronas” Türkmenistan bilen Önümi paýlaşmak hakynda şertnama baglaşan ilkinji daşary ýurt kompaniýasy boldy.
ORIENT-iň ozal ýazyşy ýaly, 2009-njy ýylda “Diýarbekir” käninde täjirçilik nebit önümçiligi we 2011-nji ýylda “Magtymguly” käninde tebigy gaz öndürilip başlany bäri, PC (T) SB sebitdäki uglewodorod öndüriji we üpjün ediji hökmünde öz ornuny berkitdi.
2024-nji ýylda “Petronas” 50 ýyllyk ýubleýini belleýär. Bu hakykat, kompaniýanyň Türkmenistanda iş alyp barmagynyň uzak möhletleýin häsiýetini we ýurduň energetika pudagynyň ösüşine goşant goşmak islegini aýdyňlygy bilen nygtaýar. Dünýä belli bu uly kompaniýa, özüniň Türkmenistan bilen mundan beýläkki hyzmatdaşlyga gyzyklanmalaryny iş ýüzünde tassyklaýar.
Möhüm waka: “Petronas” 2030-njy ýyla çenli Türkmenistanyň kömürturşy gazyny azaltmak baradaky tagallalaryna işjeň goldaw berýär. Kompaniýa, ýurtdaky amallary boýunça az uglerodly we howanyň durnukly çözgütlerini durmuşa geçirýär.
“Petronas”-yň 2050-nji ýyla çenli nol uglerod zyňyndylaryny gazanmak boýunça ählumumy strategiýasyna doly laýyk gelýär, bu şübhesiz, dünýä jemgyýetçiliginiň ekologiýa meselelerine we howanyň üýtgemegine barha artýan ünsi göz öňünde tutup, kompaniýanyň işinde iň möhüm ugurlardan biridir.
“Petronas” kompaniýasy “Türkmenistanyň nebiti we gazy” (OGT) ýaly halkara nebit-gaz forumlarynyň işjeň gatnaşyjysy hem-de hemaýatkäri bolup çykyş etýär. Bu, kompaniýanyň türkmen tarapy we beýleki bazara gatnaşyjylar bilen dialogy dowam etdirmäge, tehnologiýalaryny we çözgütlerini öňe sürmäge gyzyklanmasyny görkezýär. Aýratynam, “Petronas” 2023 we 2024-nji ýyllarda OGT-nyň altyn hyzmatdaşy bolup işledi.
Uglewodorod önümçiliginden başga-da, “Petronas”, Türkmenistanyň nebit-gaz pudagy üçin ökde hünärmenleri taýýarlamaga ünsi jemläp, adam mümkinçiliklerine maýa goýmagy dowam etdirýär. Bu, türkmen hünärmenleriniň mümkinçilikleriniň ösmegine goşant goşýan okuw meýilnamalaryny, tejribe işlerini we hünär kämilleşdirilişi öz içine alýar.
“Petronas”-yň ýolbaşçylary bilen Türkmenistanyň ýokary derejeli ýolbaşçylarynyň, şol sanda döwlet Baştutanynyň arasyndaky yzygiderli duşuşyklar iki tarap üçin hyzmatdaşlygyň möhümdigini görkezýär. Bu duşuşyklarda hyzmatdaşlygyň häzirki meseleleri we mundan beýläkki ösüş mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşylýar.
Köp bilermenler bu we beýleki hemme faktlary göz öňünde tutup, “Petronas”-yň Türkmenistanyň nebit-gaz bazarynda esasy orny eýeleýändigi bilen ylalaşýarlar. Şeýle-de kompaniýa pudagyň ösmegine möhüm goşant goşýar we Türkmenistanyň durnukly ösüş ugrundaky tagallalaryny goldaýar.
Bekdurdy AMANSARYÝEW