Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Ynha, eýýäm ikinji ýyl Türkmenistanda dünýäniň dürli künjeginden döredijilikli gyzlary täzelikleri döretmäge we jemgyýeti ösdürmäge höweslendirýän global başlangyç Technovation Girls taslamasy hereket edýär.

Maksatnamanyň ikinji möwsümi öňküsinden has täsirli boldy: bu ýyl Türkmenistandan dört topar dünýä ýarym finala çykdy: Eco Girls (taslama - Smart Nest), The Mission: Possible (goşundy PharmaShop), Future Girls we Gravity Waves (işläp taýýarlamalar - ProgresSearch we Medtrain). Jemi möwsümde 32 topar gatnaşdy - beginners we juniors bölümlerinden 8 topar we seniors derejesinden 16 topar.

Gyzlar ähli mümkin bolan tagallalary etdiler: taslamanyň platformasynda 12 hepdelik okuw, toparlaryň mentorlar bilen dowamly duşuşygy, toparlaýyn sessiýalar, türgenleşik lagerleri, we elbetde, taslamalaryň üstünde işlemek. Bazar derňewi, sowalnamalar, hususy goşundylaryň taýýarlanmagy, iki wideo düşürmek (pitch we demo), ulanyjylaryň uýgunlaşmagy boýunça meýilnama we işewürlik meýilnamasy – garaz iş kändi.

Şeýlelik bilen, möwsümiň ahyrynda (2023-nji ýylyň maýy), Aşgabat halkara mekdebiniň çäginde ilkinji gezek Technovation Girls Turkmenistan tanyşdyryşynyň sebitleýin güni geçirildi. Onda toparlar öz taslamalaryny dürli ugurlaryň - IT pudagynyň wekillerinden başlap DÖM-lara we işewür bilermenlere çenli hünärmen kazylar toparyna hödürlediler. Taslamanyň sebitdäki ilçisi Maral Hudaýbergenowa, ORIENT-iň habarçysy bilen söhbetdeşlikde şuny paýlaşdy:

— Türkmenistandaky tanyşdyryşyň ilkinji güni biziň üçin uly üstünlik. Mümkin boldugyça köp gyzymyz ýarym finala çykar ýaly belli bir talaplary ýerine ýetirmek zerur boldy. Geçen möwsüm bilen deňeşdirilende, netijeler iki esse artdy - bu gün eýýäm dünýä kazyýetine hödürlenen 4 taslamamyz bar. Indi goşmaça netijelere garaşýarys: jemleýji tapgyra çykanlaryň atlary 30-njy iýunda onlaýn ýagdaýda yglan ediler. Jemleýji tapgyra çykan toparlary oktýabr aýynda Kremniý jülgesiniň dünýä sammitinde öz taslamalaryny hödürlemäge çagyrylýar. Ýeňijiler taslamalaryny öz ýurdunda durmuşa geçirenleri üçin pul baýragyny alarlar.

— Ýarym finalçylar yglan edilenden soň gyzlaryň näme duýandyklaryny gürrüň beräýiň?

— Elbetde, ilki bilen bu kiçiräk şok. Sebit tanyşdyryşynyň ýeňijileri öz toparyny saýlandyklaryna birbada düşünmediler, ýöne soňra, elbetde, gaty begendiler. Hemaýatkärleriň - ýerli kompaniýalaryň we halkara guramalaryň goldawy netijesinde ähli gatnaşyjylar baýrak aldylar we sebitlerden gelen toparlar Aşgabat çäresine şahsy gatnaşyp bildiler.

Ýöne belläsim gelýär, Technovation diňe bir bäsdeşlik däl. Onda ýeňiji we ýeňilenler ýok. Gatnaşanlaryň hemmesi dünýäni gowulaşdyrmak üçin çalyşýan pikirdeşleriň bütindünýä jemgyýetiniň bir bölegidir. Tutuş pikir, bu ýaş zehinleri jemlemek we pikirlerini durmuşa geçirmäge kömek etmek. Bu taslama gelen gyzlaryň hemmesi eýýäm ýeňiji, sebäbi jemgyýetiň durmuşyny gowulaşdyrmak üçin uly işler edýärler. Ýarym finala geçmedikler bolsa, gynanmaly däl, entäk hemme zat öňde. Islendik taslamada esasy zat tejribe, täze dostlar we bilim.

— Gyzlar maksatnama gutarandan soň hem goşant goşmagyny dowam edýärler, şeýlemi?

— Elbetde. Ýaňy aýdyşym ýaly, Technovation – bu bir jemgyýet bolup, islendik jemgyýetde goldaw möhümdir. Bu ýyl geçen möwsümi tamamlanlar taslama mentorlar we talyp ilçiler hökmünde gatnaşdylar. Olar topar ýygnaklaryny, sebitleýin çäreleri geçirmäge kömek etdiler, şeýle hem ýöne gyzlara goldaw berdiler we kynçylyklaryna kömek etdiler. Mysal üçin, şu möwsümiň başynda uçurymymyz ähli toparlara emeli intellekt we ony ulanmak boýunça okuw lagerini gurady. Bu köp topara öz taslamalaryny durmuşa geçirmäge kömek etdi. Häzir biz Türkmenistanda Technovation üçünji möwsümine gyzlary taýýarlamak üçin tomus lageri saýlama geçirýäris. Ýygyndy 30-njy iýuna çenli dowam eder. Taslama 8-18 ýaş aralygyndaky gyzlar gatnaşyp bilerler, esasy zat höwes we isleg!

— Gyzlaryň beýle tutanýerlilik bilen işlemegine näme itergi berýär?

— Birinjiden, dünýäni gowulaşdyrmak islegi. Bu pikir Technovation-yň esasy: "Gyzlara dünýäni üýtgetmäge mümkinçilik beriň!" ("Empower a Girl to Change the World!") habaryna ýerleşdirildi. Gatnaşanlar öz taslamalarynyň üstünde köp işleýärler, ýöne taslamanyň “görünmeýän gözbagçylaryny” - halypalarymyzy, meýletinçilerimizi, ilçilerimizi, gyzlaryň ene-atalaryny aýratyn belläsim gelýär. Hut şolar biziň ýaşajyk üýtgedip gurujylarymyza elleri işden sowanda goldaw berdiler, olar bilen täze zatlary öwrendiler, programmirlemegiň we köpçüliklerýin çykyşlaryň endiklerini işläp taýýarladylar, ähli çäreleri guramaga kömek etdiler. Ýene-de bir zat belläsim gelýär. Biziň mentorlarymyz we meýletinçilerimiz diňe bir bu ýerde, Türkmenistanda däl, eýsem olar daşary ýurda-da bar. Bize 10-dan gowrak ýurtdan: ABŞ, Kanada, Germaniýa, Peru, Täze Zelandiýa, Beýik Britaniýa we beýleki ýurtlardan onlaýn goldaw berildi. Wagtyň düýpli tapawudyna garamazdan, olar gyzlara başlangyzlarynda kömek etmäge çalyşdylar. Olaryň hemmesine aýratyn «sag bolsun!» aýdasym gelýär. Şeýle hem, bu möwsümde ilkinji talyp ilçilerimiz - maksatnamany özleri başdan geçiren we tejribelerini, bilimlerini we başarnyklaryny paýlaşmak isleýän gyzlar goldaw berdiler. Maksatnama olaryň iň işjeňlerini höweslendirdi: Maral Hajyýewa (Lebap welaýatynda 10 topary utgaşdyryldy) we Kamilla Ýusupowa (Daşoguzly gyzlary goldady) Technovation-dan sowgat hökmünde noutbuk aldylar.

— Gyzlar hakda başga näme goşup bilersiňiz?

— Bu maksatnamanyň dünýädäki jemgyýet agzalaryna, şol sanda hem Türkmenistana oňyn täsir edýändigini bellemek isleýärin. Gyzlar gazanylan başarnyklary dürli ugurlarda ulanýarlar. Mysal üçin, bilşiňiz ýaly, şu ýyl ilkinji Aşgabat ylym ýarmarkasy geçirildi. Onuň gurnaýjylary bolsa, biziň döredijilikli gyzlarymyz. Şeýle hem, taslamanyň birinji möwsüminiň uçyrymy geçen ýylyň dekabrynda Google Developers Group we Women Techmakers tarapyndan gurnalan DevFest'22 döredijileriň festiwalynda çykyş etdi. Kim bilýär, belki bir-iki ýyldan älem hemralaryny uçurýandyklaryny hem göreris (gülýär). Gatnaşanlaryň hemmesine şowlulyk arzuw edýärin! Sebäbi biz üýtgeşikligiň gyzlary!

Saparguly MAHTUMOW

Foto: awtor