Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

“Türkmendemirýollary” agentliginiň başlygy Azat Atamyradowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti, Türki döwletleriň guramasyna (TDG) agza ýurtlaryň demirýol administrasiýalarynyň ikinji konferensiýasyna gatnaşýar.

Merkezi Aziýa we Günorta Kawkaz ýurtlary Ýewraziýa sebitindäki ulag we tranzit koridorlarynda möhüm rol oýnaýar. Bu nukdaýnazardan, TDG-nyň ýurtlarynyň demir ýol edaralarynyň gatnaşmagyndaky multimodal transport ýollary aýratyn ähmiýete eýedir. Stambuldaky bu konferensiýanyň çäginde multimodal transport we logistika forumy geçirilýär, onda "Türkmenistanyň ulag we logistika merkezi" АGPJ, HO "Halkara Türkmen Logistika", HJ "Meno Logistics Turkmen", HJ "Döwrebap ulag merkezi" ýaly birnäçe türkmen logistika kompaniýalary işjeň gatnaşýarlar".

Azat Atamyradow öz çykyşynda foruma gatnaşyjylary Türkmenistanyň halkara transport diplomatiýasy, ýurduň demirýol pudagynda bar bolan potensialy, pudagyň maddy-tehniki binýadyny gowulandyrmak, şeýle hem täze ulag we aragatnaşyk torlaryny döretmek bilen tanyşdyrdy.

Bu meselede “Türkmendemirýollary” agentliginiň başlygy, Lapis-Lazuli ulag koridorynyň bir bölegi bolan goňşy Owganystandaky Akina-Andhoý stansiýasynda türkmen demirýol işgärleri tarapyndan gurlan Gazagystan-Türkmenistan-Eýran (GTE) demir ýolunyň mümkinçilikleri barada gürrüň berdi. Lazuli transport geçelgesi. Şeýle hem, Hytaý-Gazagystan-Türkmenistan-Azerbaýjan-Gruziýa-Türkiýe-Ýewropa we Ýewropa-Kawkaz-Aziýa geçelgesi Türkmenistanyň çäginden geçýär.

TDG-na agza döwletler bilen hyzmatdaşlyga aýratyn üns berilýändigini belläp geçmek bilen, Azat Atamyradow ulag we logistika pudagyndaky hyzmatdaşlygy, Beýik küpek ýoluny dikeltmek boýunça çäreleri hasam giňeltmäge gyzyklanma bildirýändigini aýtdy.

Stambul multimodal ulag we logistika forumy, Orta we Günorta koridorlarda multimodal transport ugurlaryny ösdürmäge aýratyn üns bermek bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegi, hyzmatdaşlygy berkitmegi we global üpjünçilik zynjyrlarynyň netijeliligini, dowamlylygyny we güýjüni ýokarlandyrmagy maksat edinýär.

Häzirkizaman dünýäsinde ulag we hereket durnukly ösüşiň merkezidir. Ulag adamlaryň we harytlaryň hereketini üpjün edýär, ýokary hilli hyzmatlara elýeterliligi gowulandyrmak bilen ykdysady ösüşi ösdürýär, ähli derejelerde aragatnaşygy güýçlendirýär, ykdysadyýeti birleşdirmäge kömek edýär, sosial deňligi güýçlendirýär, oba-şäher baglanyşyklaryny güýçlendirýär we durnuklylygy ýokarlandyrýar, sosial-ykdysady meselelerde möhüm rol oýnaýar meselelerini çözýär we dünýä ykdysadyýetinde möhüm baglanyşykdyr.

Bu nukdaýnazardan, Türkmenistanda synçy statusy bolan TDG-na agza ýurtlaryň demir ýol administrasiýalarynyň arasynda işjeň hyzmatdaşlyk alnyp barylýar. Hususan-da, demir ýol arkaly eksport-import transportyny artdyrmak, logistika koridorlaryny ösdürmek we üstaşyr potensialyny ýokarlandyrmak boýunça çäreler görülýär. Yzygiderli we onlaýn duşuşyklar we geňeşmeler geçirilýär we ýük daşamagy güýçlendirmek we durmuşa geçirmek üçin degişli çäreler görülýär.

Milli aragatnaşyk we logistika kompaniýalarynyň halkara aragatnaşyk ulgamynda alyp barýan işlerini giňeltmek isleýän döwletler, harytlary we ýolagçylary daşamak üçin birmeňzeş şertleri döretmek, şeýle hem transport ulaglarynyň we olaryň işgärleriniň re regimeimi bilen baglanyşykly kanuny kadalary sazlaşdyrmak üçin hyzmatdaşlyga çalyşýarlar.

TDG halkara ulag we tranzit koridorlarynyň mümkinçiliklerinden doly peýdalanmaga, üstaşyr ýükleriň mukdaryny köpeltmäge, has gowy ykdysady integrasiýa üçin gümrük, wiza we beýleki amallary ýönekeýleşdirmäge çalyşýar.

Türkmenistan, Owganystan, Azerbaýjan, Gruziýa we Türkiýäniň arasynda gol çekilen Ylalaşygyň çäginde biziň ýurdumyz Beýik küpek ýolunyň Lapis-Lazuli ýoluny janlandyrýan häzirki zaman multimodal ulag we üstaşyr geçelgesiniň döredilmegine işjeň gatnaşdy. 2018-nji ýylyň fewral aýynda bu koridoryň bir bölegi bolan Serhetabat (Türkmenistan) - Turgundi (Owganystan) demir ýoly işe girizildi. Aziýa halkara transport koridorynyň ilkinji baglanyşygy Türkmenistan tarapyndan gurlan Kerki-Ymamnazar-Akina-Andhoý serhetýaka demir ýolydyr. Owganystandaky Akina-Andhoý demir ýolunyň 30 kilometrlik böleginiň açylyş dabarasy 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda geçirildi. Geljekde bu demirýol liniýasyny Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň döwletlerine has elýeterli bolmak bilen Täjigistan bilen serhet ýakasyna çenli uzaltmak meýilleşdirilýär.

Iş ýüzünde biziň ýurdumyz transport aragatnaşygy we üstaşyr ýükleri we ýolagçy gatnawyny höweslendirmek borjuny tassyklaýar. Bu nukdaýnazardan, 2011-nji ýylda Aşgabat şertnamasy diýlip atlandyrylýan Eýran, Oman, Türkmenistan we Özbegistan hökümetleriniň arasynda Halkara ulag we tranzit koridoryny döretmek baradaky Ylalaşyga gol çekmegiň ähmiýetini bellemelidiris. Kataryň, Gazagystanyň we Hindistanyň hem bu taslama goşulandygyny bellemek gerek.

Sarahs (Türkmenistan) - Serahs (Eýran) we Akaýla (Türkmenistan) - Inçeburun (Eýran) serhet çatryklarynda bu ugurda konteýner gatnawyny ösdürmek üçin ähli zerur infrastruktura guruldy. Halkara integrirlenen logistika toruny döretmek boýunça iş alnyp barylýar, hususan-da halkara TRASEKA we Demirgazyk-Günorta koridorlaryndaky şertnamalara goşulmak üçin çäreler görülýär.

Häzirki wagtda Aziýa-Ýuwaş umman ýurtlary - Hytaý - Gyrgyzystan - Özbegistan - Türkmenistan - Azerbaýjan - Gruziýa- Türkiýe - Ýewropa we CASCA + diýlip atlandyrylýan halkara multimodal ugur çalt ösýär. Bu gysgaltma Merkezi Aziýa, Günorta Kawkaz we Anadoly sebitleriniň gysgaltmasyndan alnan. “+” belgi, ugur boýunça transport bilen gyzyklanýan täze potensial gatnaşyjylary kabul etmäge taýýardygyny görkezýär, esasy maksady Günorta-Gündogar Aziýa döwletlerini, hususan-da Hytaýy Ýewropa bilen baglanyşdyrmakdyr.

CASCA + ýolunyň Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň Hytaý - Gyrgyzystan - Özbegistan - Türkmenistan - Azerbaýjan - Gruziýan - Ýewropa halkara multimodal ýolunyň hil taýdan 2019-njy ýylyň 20-nji dekabrynda Daşkentde Azerbaýjan, Gruziýa, Gyrgyzystan, Türkmenistan we Özbegistan demir ýollarynyň täze görnüşiniň dowamydygyny bellemelidiris. Türkiye bu ugra 2021-nji ýylyň dekabrynda goşuldy.

Ýoluň esasy maksatlaryndan biri Merkezi Aziýa bilen Ýewropa ýurtlarynyň arasynda ulag aragatnaşygyny üpjün etmekdir. Mysal üçin, 2022-nji ýylyň dekabrynda Özbegistandan Bolgariýa 46 awtoulagdan we 91 metrlik 20 konteýnerden ybarat blok otly iberildi. Özbekistan - Türkmenistan - Azerbaýjan - Gruziýa - Ýewropa / Bolgariýa ýoly 4000 km-den gowrakdyr. Bu ýurtlaryň demirýol bölümleriniň tagallalary konteýner otlylarynyň bu ugurda yzygiderli gitmegini üpjün etmäge gönükdirilendir.

Iki deňziň we köp ýurduň çäginden geçýän marşrutyň köpugurly tebigatyna garamazdan, dostlukly gatnaşyklar, özara düşünişmek we gatnaşyjy ýurtlaryň arasyndaky ýakyn hyzmatdaşlygyň netijesinde onuň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak mümkindir. Ýol açylandan bäri takmynan 30 müň 20 fut ekwiwalent konteýnerleriň daşalandygyny bellemek gerek. Bu ugurda Türkmenistan möhüm rol oýnaýar we bu döwürde ulagdaky paýy import ugrunda 9 müň konteýner, eksport ugrunda 12 müň konteýner we üstaşyr ugurda 9 müň konteýner boldy. Ýol operatorlarynyň maksady 2023-nji ýylda konteýner gatnawynyň mukdaryny 30 müň konteýnerlere ýetirmekdir.

Sebitara ulag baglanyşyklary üçin durmuşa geçirilmedik mümkinçilikleriň bardygyny belläp, “Türkmendemirýollary” gullugynyň başlygy Merkezi Aziýany birleşdirilen, ýokary netijeli ulag merkezine öwürmek boýunça yzygiderli işe ünsi çekdi we ulag aragatnaşygyny berkitmekde TDG ýurtlary bilen özara peýdaly hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga umyt bildirdi. Onuň pikiriçe, Stambuldaky bu ýygnak ulag we logistika gatnaşyklaryna täze itergi berer we ýük dolanyşygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen birnäçe şertnamanyň gazanylmagyna goşant goşar.

ORIENT news

Foto: Turkmendemiryollary