Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Şu hepdäniň başlanmagy bilen ýurdumyzda adaty tomusky döwürde ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine kabul edişlik möwsümi badalga aldy. Olaryň arasynda bolsa täzelik bar – ýurdumyzda ilkinji gezek ilkinji ýyl talyplaryny kabul edýän täze Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersiteti işe başlaýar.

Täze ýokary okuw mekdebiniň maksatlary we wezipeleri barada “Neýtralnyý Turkmenistan” gazetinde bu uniwersitetiň ylmy işler boýunça prorektory Aýmyrat Muhammedow gürrüň berdi.

Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersiteti — ýurdumyzda ilkinji gezek hususy pudagyň we täze ykdysadyýetiň ösüşi üçin hünärmenleri taýýarlamaga gönükdirilen ýokary okuw mekdebidir. Ilkinji gezek ýurdumyzda uniwersitet hususy pudak tarapyndan döredildi – ol Türkmenistanyň Senagatçylar we Telekeçiler birleşmesiniň garamagynda bolar.

Uniwersitet häzirki zaman talaplaryna laýyklykda gurlan, 8 gektar meýdanlykdaky kampusda ýerleşýär. Binagärlik konsepsiýasy giň göwrümliligi we amatlylygy özünde jemleýär: alty gatly dört okuw binasy, her biri 300 orunlyk iki talyp ýaşaýyş jaýy, dokuz gatly dolandyryş binasy, maslahatlar zallary, kitaphana, mejlisler zaly, sport bölümi, açyk dynç alyş zolaklary we talyplaryň taslama işleri üçin ýörite meýdançalar bar.

Türkmenistanyň Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň düzüminde alty fakultet göz öňünde tutulýar, olaryň arasynda daşary ýurt dillerini öwrenmek bölümi hem bar. Bu fakultetleriň ählisi hususy pudagyň möhüm ugurlaryny öz içine alýar.

Okuw modeliniň aýratynlygy hökmünde “giňeldilen taýýarlyk” usuly ulanylar. Bu näme diýmek? Ýokary okuw mekdeplerinde giňeldilen taýýarlyk — şol bir ugra degişli bolan hünärleriň bilelikde okadylýan giň ugur hökmünde birleşdirilmegidir. Başgaça aýdylanda, birnäçe hünär bir ugra jemlenýär. Talyplar belli bir hünäre däl-de, giň ugurlaryň toparyna kabul edilýär. Birinji ýylda dil taýýarlygy geçilýär.

Ikinji ýylda bolsa, talyplar giň ugur boýunça umumy we esasy dersleri özleşdirýärler. Ondan soňra bolsa ýygnan ballary, şahsy gyzyklanmalary we başarnyklary esasynda anyk hünärler boýunça bölünýärler. Bu usul talyplaryň hünär saýlamagynda düşünjeli çemeleşmegini üpjün edýär, okamak islegini artdyrýar we başlangyçly, kämil hünärmenleri taýýarlamaga mümkinçilik berýär.

Giňeldilen ugurlara aşakdakylar girýär: binagärlik; gurluşyk tehnikasy we tehnologiýasy; informatika we kompýuter tehnologiýalary; maşyn gurluşygy; oba, tokaý we balyk hojalygy; weterinariýa we zootehniýa; ykdysadyýet we dolandyryş; hukuk.

Ykdysadyýet we telekeçilik dolandyryşy fakulteti — milli hususy pudagyň hem-de halkara işewürlik hyzmatdaşlygynyň hünärmenlerini taýýarlamagyň merkezi bolar. Okuw maksatnamasyna buhgalteriýa, audit, halkara söwda, logistika, telekeçilik we korporatiw dolandyryş ýaly dersler giriziler. Amaly işewürlik ýagdaýlaryny modelirlemek, sanly dolandyryş gurallary we häzirki zaman seljeriş ulgamlary aýratyn ähmiýete eýe bolar.

Bu fakultetiň uçurymlary telekeçilikde we iri kompaniýalarda ykdysadyýetçi, maliýe maslahatçysy, logist, eksport menejeri ýa-da startap ýolbaşçysy hökmünde işläp bilerler. Şeýle hem, öz kärhanasyny açmak, işewürlik akseleratorlara we inkubatorlara gatnaşmak hem bilim strategiýasynyň bir bölegi bolar.

Binagärlik we gurluşyk telekeçiligi fakulteti — inženerçilik ukyby bilen telekeçilik pikiri birleşdirýän täze hünärmenler neslini ýetişdirmäge gönükdiriler. Okuw ugurlaryna binagärlik taslamalary, senagat we raýat gurluşygy, şäher giňişliginiň dizaýny, gurluşyk taslamalarynyň dolandyrylyşy girýär.

Durnukly gurluşyk, innowasion gurluşyk tehnologiýalarynyň hem-de sanly taslama gurallarynyň (BIM-modelirleme, CAD/CAM) ornaşdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berler. Uçurymlar binagär, inžener-gurluşykçy, dizaýner, gurluşyk we maýa goýum taslamalarynyň ýolbaşçysy bolup işläp bilerler. Bu ýerde ýurdumyzyň şäher giňişliginiň geljekki awtorlary taýýarlanar.

Oba hojalyk telekeçiligi fakulteti — ýurduň oba hojalyk pudagyny durnukly we ýokary tehnologiýaly usullara geçirmäge gönükdirilen intellektual binýady bolar. Okuw maksatnamasyna agronomiýa, zootehniýa, weterinariýa, azyk tehnologiýasy, agroykdysadyýet, balykçylyk we azyk zynjyrlarynyň logistikasyna degişli ugurlar girýär.

Fakultetiň barlaghana we tejribe bazasynda häzirki zaman ýyladyşhanalary, agrohimiki barlaghanalar, weterinar stansiýalary we önümiň hiline gözegçilik merkezleri bolar. Geljekki hünärmenler agrotelekeçiligi dolandyrmagy, sanly çözgütleri ornaşdyrmagy, oba önümlerini gaýtadan işlemegi we eksport etmegi, şeýle-de durnukly fermer hojalyklaryny ösdürmegi başararlar.

Sanly tehnologiýalar fakulteti — sanly üýtgeşmeleriň geljekki liderleri üçin güýç merkezi bolar. Okuw maksatnamasyna programmirleme, maglumat ulgamlary, kiberhowpsuzlyk, web-işläp taýýarlamalar, awtomatlaşdyrma we telekeçilik seljerişi girýär. Okuw halkara standartlaryna esaslanar, häzirki zaman programmirleme dilleri, bulut tehnologiýalary, AI we maşyn öwreniş gurallary peýdalanylar.

Kämilleşdiriş fakulteti — yzygiderli hünär ösüşiniň strategiýa taýdan möhüm bölümi bolar. Bu ýerde gaýtadan taýýarlyk okuwlary, telekeçilik maksatnamalary, hereket edýän telekeçiler üçin modullar we daşary ýurtly hünärmenleriň gatnaşmagynda ussatlyk sapaklary geçiriler.

Daşary ýurt dilleri bölümi — akademiki köp dilli gurşawy döretmegiň binýady bolar. Iňlis we beýleki dilleri öwrenmek hökmany bolar. Bu bolsa uçurymlaryň halkara aragatnaşyk, ylmy alyş-çalyş we dünýä taslamalaryna gatnaşmak ukybyny ýokarlandyrar. Okuwda häzirki zaman usullary, multimediýa tehnologiýalary we dil barlaghanalary ulanylar.

Bölüm daşary ýurt uniwersitetleri bilen ikitaraplaýyn maksatnamalara, akademiki mobillige we halkara dil synaglaryna taýýarlyga ýolbaşçylyk eder.

2025–2026-njy okuw ýylynda 500-e çenli talybyň kabul edilmegi meýilleşdirilýär. Taýýarlyk ugurlary 15-den gowrak talap edilýän hünäri öz içine alýar.

Şol bir wagtyň özünde, mentorlyk, duallaşan bilim, biznes taslamalary we startap akseleratorlary ulgamy giriziler. Her bir talyp özüniň pikirlerini — tehnologik oýlap tapyşlardan tä täze işewürlik başlangyçlaryna çenli durmuşa geçirmäge mümkinçilik alar.

Uniwersitetiň güýçli taraplarynyň biri hem onuň barlaghanalary we ylmy-barlag merkezleri bolar. Bu ýerde 40-dan gowrak häzirki zaman enjamlary bilen enjamlaşdyrylan barlaghanalar bolar. Olarda sanly tehnologiýalar we superkompýuterler, önümçiligi awtomatlaşdyrmak, ekologiýa, seleksiýa, genetika we biotehnologiýa, halkara maliýe, birža söwdasy, marketing ýaly ugurlar boýunça işler alnyp barlar. Talyplar diňe bir nazary bilim almak bilen çäklenmän, hakyky ylmy taslamalara we startaplara hem gatnaşyp bilerler.

ORIENT

Foto: turkmenmetbugat.gov.tm