Türkmenistan 2026-njy ýylda GDA ýolbaşçylyk eder: Duşenbedaky döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň netijeleri
10.10.2025 | 18:05 |Duşanbe, 10-njy oktýabr | ORIENT. Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisi Täjigistanyň paýtagtynda geçirildi. Duşuşyga Azerbaýjanyň, Ermenistanyň, Belarusyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Russiýanyň, Täjigistanyň, Özbegistanyň Lederleri we GDA-nyň Baş sekretary bilen birlikde Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy.
Hyzmatdaşlygyň täze tapgyry: Türkmenistanyň başlyklygy
GDA-nyň başlygyny 2026-njy ýylda Türkmenistana geçirmek baradaky çözgüt mejlisiň esasy netijesi boldy. Bu ynamyň ýokary derejesiniň we oňyn bitaraplyk ýörelgesine esaslanýan ýurduň sebitleýin hyzmatdaşlygy berkitmekde eýeleýän işjeň ornun ykrar edilýändigine şaýatlyk etýär. Bu kararyň çäginde GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň meýilleşdirilen indiki mejlisi 2026-njy ýylyň oktýabr aýynda Türkmenistanda geçiriler.
Howpsuzlyk we ykdysadyýet boýunça esasy çözgütler
Täjigistanyň Prezidenti Emomali Rahmonyň başlyklyk etmeginde geçirilen mejlisde döwlet Baştutanlary häzirki meseleler barada pikir alyşdylar we birnäçe möhüm resminamalary kabul etdiler.
Sebit howpsuzlygyny berkitmäge aýratyn üns berildi. Liderler 2026–2028-nji ýyllarda Terrorçylyga we ekstremizme garşy göreşmek boýunça hyzmatdaşlyk maksatnamasyny tassykladylar. Bu maksatnama mehanizmleri kämilleşdirilmegi, halkara hukuk binýadyny ösdürmegi, jenaýatyň öňüni almak we derňew işlerini geçirmek şeýle hem hünärmenleriň mümkinçiliklerini ösdürmegi öz içine alýar.
Bu çärelere laýyklykda, häzirki zaman çagyryşlara we howplaryna garşy göreşmek üçin 2026–2030-njy ýyllar üçin Daşarky serhetlerde serhet howpsuzlygyny pugtalandyrmka boýunça hyzmatdaşlyk maksatnamasyna gol çekildi.
Ykdysady ugurda sebitleýin energetika howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça hyzmatdaşlyk hakynda Jarnama kabul edildi. Bu resminama, GDA -nyň ýurtlarynyň ykdysadyýetini we ilatyny dürli howplardan goramak, sarp edijilere energiýa çeşmeleriniň ygtybarly we yzygiderli üpjün edilmegini üpjün etmek we ýangyç-energetika pudagynyň durnuklylygyny ýokarlandyrmagy maksat edinýär.
“GDA goşmak” formatynyň döredilmegi
Sammitiň strategiki çözgütleriniň biri " Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyny goşmak” formatynyň döredilmegi boldy. Bu täze meýdança GDA ýurtlary bilen beýleki döwletleriň, olaryň birleşikleriniň we halkara guramalarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin döredildi. “GDA goşmak” formaty, durnukly syýasy dialogy ýola goýmagy şeýle hem daşarky hyzmatdaşlar bilen ykdysady we ynsanperwer gatnaşyklary berkitmegi maksat edinýär.
Şeýle hem sammitde döwlet Baştutanlary BMG-niň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygy we Çernobyl AES-daky heläkçilikli ýagdaýyň 40 ýyllygy mynasybetli transmilli jenaýatçylyga garşy resminamalar ýaly birnäçe bilelikdäki beýanaty kabul etdiler. Bulardan başga-da, sammitiň Arkalaşygyň çäginde integrasiýany has çuňlaşdyrmaga gönükdirilen beýleki çözgütleriň giň toplumyny kabul edendigini bellemelidiris.