Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

«Halkara ulag we üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş» (ITTC 2023) forumy 3-4-nji maýda Aşgabatda geçiriler. Onuň gün tertibi pandemiýadan soňky dikeldişi we serhetaşa ulag pudagynda täze hakykatlara uýgunlaşmagy, netijeli üstaşyr geçelgelerini ösdürmegi öz içine alýar.

Ýewraziýanyň täze geo-ykdysady landşafty emele gelýär we ulag geçelgeleri bu işiň özeni bolup durýar. Has özara baglanyşykly dünýä, has gülläp ösýän ykdysadyýeti gurmagy aňladýar we şonuň üçin ulaglar, kompaniýalaryň, şäherleriň we ýurtlaryň bäsdeşlige ukyplylygynyň iň möhüm böleklerinden biri hökmünde ykdysady ösüşiň we sosial ösüşiň esasy bolup galýar.

Bu elmydama, Beýik ýüpek ýoly wagtynda-da, häzirki pandemiýadan soňky, ulagyň üzülen baglanyşyklary dikeltmek hem-de täze, has berk we has ygtybarly baglanyşyk gurmak wezipesini öz üstüne alan döwürde-de şeýle boldy.

ITTC 2023, Türkmenistan Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi tarapyndan «Türkmen forum» kompaniýasy bilen hyzmatdaşlykda gurnalýar.

Bu forum ilkinji gezek 2022-nji ýylyň iýul aýynda Türkmeniň paýtagtynda geçirildi. Onda oňa dürli ýurtlardan onlarça kompaniýa we guramadan 400-den gowrak wekiller ýygnady. Forumyň uly üstünligi we daşary ýurtly gatnaşyjylaryň Türkmenistan bilen gepleşikleri ösdürmek baradaky uly islegi, Aşgabatda sebitiň, yklymyň we dünýäniň ulag bazaryndaky oýunçylaryň we hünärmenleriň täze duşuşygynyň kepili boldy.

Bu ýyl foruma bolan gyzyklanma hasam ýokary bolup, bu: ulag geçelgeleri, üstaşyr we logistika mowzuklarynyň aşa ähmiýetliligini görkezýär. ITTC 2023-de diňe 300 töweregi kompaniýa we guramalar görkezilip, olara wekilçilik edýän gatnaşyjylaryň sany bolsa müňden gowrak bolar.

Üstesine-de, hemmesi diýen ýaly ýa-da iň bolmanda aglaba köplügi Aşgabatdaky çärä şahsy gatnaşmak isleýändigini bildirdi. Elbetde, onlaýn ara alyp maslahatlaşmalara goşulmaga hem mümkinçilik bolar. Wekiller eýýäm aprel aýynyň ahyryndan bäri Türkmen paýtagtyna gelýärler.

Umuman alanyňda, ITTC 2023 geografiýasy ABŞ, Awstriýa, Azerbaýjan, BAE, Belarus, Beýik Britaniýa, Bolgariýa, Ermenistan, Estoniýa, Eýran, Fransiýa, Gazagystan, Germaniýa, Gresiýa, Gruziýa, Gyrgyzystan, Hindistan, Horwatiýa, Hytaý, Ispaniýa, Italiýa, Kipr, Koreýa Respublikasy, Latwiýa, Litwa, Lýuksemburg, Nigeriýa, Norwegiýa, Owganystan, Özbegistan, Pakistan, Polşa, Rumyniýa, Şweýsariýa, Täjigistan, Türkiýe, Ukraina, Ýaponiýa, Ysraýyl, Kanada, Russiýa, Saud Arabystany, Taýland we ş.m. ýurtlary öz içine alýar.

Gatnaşanlaryň täsirli sanawyna SpaceX, Alibaba, Airbus, Boeing, General Electric, Lufthansa, Thales, Cargo Lux, Fly Dubaý, Türk Howa Ýollary, Dragon Oil, Vitol, Lukoil, Lenovo, Hyundai, Toyota, Casale, Sumitomo, KazGrain, Rus demir ýollary ýaly belli halkara kompaniýalarynyň, IATA (Halkara howa ulaglary birleşigi), ICS (Halkara gämi palatasy), IRU (Halkara ýol ulaglary birleşigi) halkara ulag guramalaryň, BMG-nyň we başgalaryň wekilleri girýär.

Bu çäre, ulag-toplumdaky infrastruktura mümkinçiliklerine: Gündogar-Günbatar we Demirgazyk-Günorta ugurlardaky Ýewraziýa ýük akymlaryna gatnaşýan we gatnaşyp bilýän awtoulaglara, deňiz portlaryna, howa menzillerine, demir ýollara gönükdiriler.

Maslahatyň mejlislerine we panel ara alyp maslahatlaşmalaryna BMG, OSCE, Bütindünýä banky, Aziýa Ösüş Banky ýaly köp sanly halkara guramanyň we maliýe guramalarynyň wekilleri, şeýle hem Türkmenistanda akkreditlenen diplomatik wekilhanalar gatnaşar.

Çykyş edenleriň arasynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň baş müdiri Mämmethan Çakyýew we bu gurluşa girýän edaralaryň başlyklary bolar. Daşary ýurt kompaniýalary tarapyndan Ulag we kommunikasiýalar pudagynyň ýolbaşçylygy bilen köp ikitaraplaýyn duşuşyklar talap edilýär.

Şeýle hem, foruma onuň çäginde daşary ýurtly mümkinçiligi bolan hyzmatdaşlary bilen işewür duşuşyklary geçirmegi meýilleşdirýän hususy ulag we logistika kompaniýalary hem gatnaşar.

Çäräniň çäginde ulag we logistika merkezleriniň, awtoulag enjamlaryny öndürijileriň we araçylaryň, enjamlar bilen üpjün edijileriň, deňiz portlarynyň, howa menzilleriniň we demir ýollarynyň administrasiýalarynyň we ş.m. gatnaşmagynda pudaklaýyn sergi guralar.

Geçelgeler we olaryň iş düzgüni Türkmenistanyň geografiki ýerleşişi we multimodal ulag mümkinçilikleri bilen döredýän gyzyklanmanyň aslydyr. Bu artykmaçlyklardan doly peýdalanmak üçin ulag bazaryna gatnaşyjylaryň hemmesiniň gyzyklanmalaryny göz öňünde tutýan umumy mehanizmleri işe girizmeli. Ýagny, üpjünçilik zynjyrlaryny ýol, demir ýoly, howa we deňiz arkaly birleşdirmek, býurokratik päsgelçilikleri aýyrmak, sanlaşdyrmagy öňe sürmek we özara kabul ederlikli çözgüt mehanizmlerini ulanmak arkaly çykdajylary has netijeli etmeli.

Bu, 3-nji maýda çarşenbe güni başlaýan «Halkara ulag we üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş» atly Aşgabat forumynyň meýilnamasy şeýle.

ORIENT news

Foto: orient.tm