Merkezi Aziýa ýurtlary howanyň üýtgemegi boýunça hyzmatdaşlygy güýçlendirýärler

22.06.2023 | 03:05 |

Iýun aýynyň 20-21-i aralygynda Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň köp sanly hökümet we raýat jemgyýeti guramalaryna, şeýle hem sebit we halkara guramalaryna wekilçilik edýän 60-dan gowrak gatnaşyjy Özbegistanyň Daşken şaherinde seminara ýygnandylar. Bu çäre, ÝHHG-nyň Ykdysady we daşky gurşaw çäreleriniň utgaşdyryjysynyň edarasy bilen Berliniň analitik merkezi Adelphi-niň bilelikdäki hyzmatdaşlygynda guraldy.

Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi we howpsuzlyk boýunça sebitleýin geňeşiň netijelerine esaslanyp, seminar daglyk ýerlerde we pesliklerde howa bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga we olary çözmek üçin hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini öwrenmäge mümkinçilik berdi.

Merkezi Aziýada howanyň derejesi ýüzýyllygyň ahyryna çenli 2,5-6,5 dereje ýokarlanar diýlip garaşylýar. Bu guraklyk, suwy süýjediji, ýokary derejeleri, aşa gyzgyn howa, güýçli ýagynlar, sil gelmegi, suw joşmalary we süýşmeler ýaly howanyň üýtgemeginiň täsirine tutuş sebiti has ejizleşdirýär.

«Howanyň üýtgemeginiň täsiri howpsuzlykdan we durnuksyzlykdan üzňe däl. Haçan-da döwletler howanyň üýtgemegine garşy göreşmek we umumy tebigy baýlyklaryny goramak üçin biri-biri bilen hyzmatdaşlyk edenlerinde, bu goňşuçylyk gatnaşyklaryna, abadançylyga, durnuklylyga we howpsuzlyga ýardam edýär. Howpsuzlyk ministrliginiň Geňeşiniň howanyň üýtgemegi baradaky 2021- nji ýyldaky kararynyň we ÝHHG-nyň howanyň üýtgemegi we howpsuzlygy pudagyndaky, şol sanda Merkezi Aziýa sebitinde alyp barýan işleriniň işiň düýp manysy şonda»,-diýip ÝHHG-nyň Ykdysady we daşky gurşaw çäreleriniň utgaşdyryjysy Igli Hasani aýtdy.

Maslahatyň dowamynda gatnaşyjylar daglyk ýerlerde ýaşaýyş-durmuş howpsuzlygy, buzluk eremeginiň beýik we pes ýerlerde tebigy baýlyklary dolandyrmagyna täsiri, buzlaryň eremegi bilen baglanyşykly howplary çözmek üçin irki duýduryş we migrasiýa ýaly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar. Bu umumy kynçylyklary gözden geçirip, gatnaşyjylar hyzmatdaşlygyň mümkin bolan ugurlaryny öwrenip, aýal-gyzlaryň we ýaşlaryň işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek bilen bir hatarda sebit we serhet derejesinde bu meseleleri has gowy çözmäge kömek etdiler.

«Howa bilen baglanyşykly meseleler Merkezi Aziýanyň daglyk ýerlerinde has aýdyň görünýär. Ol ýerde howanyň üýtgemegi buzlaryň eremegini çaltlaşdyrýar we şeýlelik bilen buzluklaryň tutuş sebit üçin möhüm suw çeşmelerini saklamak ukybyna howp salýar we birnäçe howply töwekgelçilikleri döredýär. Şeýle hem bu daglyk ýerlerde ýaşaýan köp jemgyýetiň durmuşyna täsir edip biler. Şol sebäpli bu töwekgelçilikleri çözmek üçin sebitleýin hyzmatdaşlygy ösdürmekde gyssagly tagallalar zerurdyr»,-diýip Adelfi-niň uly geňeşçisi Beatris Mozello belledi.

«Merkezi Aziýada howa bilen baglanyşykly howpsuzlyk töwekgelçiliklerini çözmek üçin has uly hyzmatdaşlyga tarap» sebitleýin seminar, Adelphi bilen hyzmatdaşlykda we ÝHHG-nyň meýdan amallary bilen ýakyn hyzmatdaşlykda amala aşyrylýan, ÝHHG-nyň «Günorta-Gündogar Ýewropada, Gündogar Ýewropada, Günorta Kawkazda we Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly howpsuzlyk töwekgelçiliklerine garşy göreşi güýçlendirmek» taslamasynyň çäginde guraldy.

ORIENT news