Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Türkmenistanda bahar paýtagtyň medeni durmuşynda täze gyzykly wakalar bilen dabaralandyy. Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň kompozisiýa we gurallar bölüminiň talyplary we mugallymlary olaryň biriniň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýarlar. Magtymgulynyň 300 ýyllygyna bagyşlanan täze taslama, her ýyl türki medeniýetiň TÜRKSOÝ festiwalynyň çäginde geçirilýär.

Guramaçylaryň pikirine görä, Magtymgulynyň goşgularyna esaslanýan täze wokal eserleri türkmen kompozitorlary tarapyndan dünýä iner. Döredijilik festiwalyna hünärmenler, kompozitor-melodistler we höwesjeňler gatnaşyp bilerler.

Jemi bäş kategoriýa teklip edilýär: Magtymgulynyň goşgularyna türkmen dilinde ýazylan wokal eser; şahyryň daşary ýurt dillerine terjime edilen goşgularyna ýazylan wokal eser; Magtymgula bagyşlanan islendik žanrda we göwrümdäki saz kompozisiýasy; Magtymgulynyň goşgularyna ozal ýazylan wokal eseriniň orkestri; milli gural ýa-da halk gurallary ansambly bilen bilelikde ýerine ýetirilmeli wokal eser.

Takyk möhletler kesgitlenendigi sebäpli, kompozitor-halypalar we olaryň okuwçylary bar ünsi bilen işe girişdiler. Taslama gatnaşyjylaryň biri Türkmenistanyň at gazanan sungat işgäri, kompozitor Suhan Tuýliýewdir.

— Beýik şahyr Magtymgulynyň ömri we döredijiligi ençeme gezek köp sanly kompozitorlar üçin ylham çeşmesi bolupsy, - diýip Suhan Tüýliýew aýdýar. – Ajaýyp ussatlaryň - Nury Halmammedowyň, Weli Muhadowyň, Çary Nurymowyň eserlerini ýatlamak bolýar. Hatda kompozitor Ýuliý Meýtusyň «Magtymguly» operasy hem bar.

Suhan Allyýwiçiň hem Magtymgulynyň goşgularyna wokal kompozisiýalarynyň awtorydygyny bellemelidiris. Şeýlelikde, geçen ýyl üç bölümli– «ili gözlӓr», «Neÿleÿ, indi biçӓreÿem», «Ẏeldim tut» romanslaryndan durýan «Dunÿe, heÿ!» wokal sikli ýerine ýetirildi. Bu eser Türkmenistanyň halk artisti Atageldi Garýagdyýewiň interpretasiýasynda ýaňlandy. Mundan başga-da, S.Tuýliýew okyjy, solist, hor we simfoniki orkestri üçin Magtymgulynyň sözlerine «Türkmen binasy» odasyny düzdi. Konserwatoriýanyň rektorynyň başlangyjy bilen bu oda beýleki türki dillerine terjime dilip, häzir bizde alty görnüşde – azerbaýjan, gazak, gyrgyz, özbek, türk we türkmen dillerinde bar.

Ýakyn wagtda Türkmenistanyň orkestriniň we solistleriniň ýerine ýetirmeginde bu eserleri daşary ýurt dillerinde ýazga almak meýilleşdirilýär. Studiýa ýazgysy, kompozisiýasynyň dillerinde ýaňlanjak ýurtlaryň ýerine ýetirijileri üçin nusga bolup hyzmat eder. Türkmenleriň we daşary ýurtly ähli solistleriň bu odany Aşgabatda geçiriljek TÜRKSOÝ-yň 30 ýyllygyna bagyşlanan konsertde, şeýle hem Magtymgulynyň 300 ýyllygyna bagyşlanan dabaralarda bilelikde ýerine ýetirilmegine garaşylýar. Kompozitor S.Tuýliýewiň wokal sikli türk we azerbaýjan dillerinde hem ýerine ýetiriler. Şeýlelikde, bu bilelikdäki medeni çäreler halklaryň arasyndaky dostlugyň nyşanyna öwrüler.

— Şeýle döredijilik taslamalary türk halklarynyň arasynda dostluk, jebislik we özara gatnaşyk taglymatyny döredýär, - diýip Suhan Tuýliýew aýdýar. – Men, ýubileý dabaralaryna gatnaşýandygyma buýsanýaryn. Magtymgulynyň terjimesindäki goşgulary ene dilindäki ýaly owadan we owazly çykýar. Şonuň üçin men döredijilikden hakyky lezzet alýaryn.

Döredijilik taslamasyna talyplar kompozitor-mugallymlardan başga talyplar hem gatnaşýarlar. Şolardan biri, Türkmenistanyň halk artisti Baýramdurdy Hudaýnazarowyň talyby, ýaş kompozitor Begmyrat Hudaýberdiýew. Begmyrat Lebap sazçylyk uçilişesini tamamlady. Häzirki wagtda Türkmen milli konserwatoriýasynyň kompozisiýa we gurallar bölüminiň 4-nji ýyl talyby. Ýaşlygyna garamazdan döredijilik ýaryşlaryna birnäçe gezek gatnaşyp, ýeňiji boldy.

— Sazy Magtymgulynyň koreý diline terjime edilen «Türkmeniň» goşgusyna saz ýazdym, - diýip Begmyrat gürrüň berýär. Goşgularyň terjimesi Merkezi Aziýanyň ynsanperwer we jemgyýetçilik gözleg instituty tarapyndan edildi. Işiň barşynda ilki bilen koreý dilini kämil derejede bilýän we mowzugy dogry basymlar bilen okap bilýän birini tapmagyň zerurdygy ýüze çykdy. Her şahyrana eseriň owazyň boýun bolmaly aýratyn ritmi bar ahyryn. Uzak gözlegden soňra, koreý dili boýunça gowy hünärmen tapmagy başardym. Onuň sesli okan mowzugynyň ses ýazgysy, Olimpiýa alawy kimin seresaplylyk bilen getirilip, kompozisiýa bölümine berildi. Bu meniň Magtymgulynyň goşgularyna saz ýazmak boýunça ilkinji tejribäm. Bu meniň üçin hormat we jogapkärçilik!

Golaýda Magtymgulynyň koreý diline terjime edilen goşgusyna döredilen ýaş kompozitor B.Hudaýberdiýewiň aýdymy Günorta Koreýada geçirilen Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň çäginde ýerine ýetirildi.

Ýubileý dabaralaryna taýýarlyk işleri doly depginde dowam edýär. Bu aralykda, kompozitorlar ýubileý senesine çenli işleri tamamlamak üçin galam we nota kagyzlary bilen ýaraglanyp wagtyny öz otaglarynda geçirýärler.

Aýna ŞIROWA

Foto: автора