Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Şu gün, oktýabr aýynyň soňky ýekşenbesinde, Türkmen alabaýynyň güni bellenilýär – bu baýramçylyk müňýyllyklaryň dowamynda türkmen halkynyň wepaly ýoldaşy, goragçysy we dosty bolan iň gadymy it tohumynyň birine bagyşlanýar.

Alabaý – diňe bir it däl, ol milli mirasyň janly nyşanydyr; ruhuň güýjüni, ygrarlylygy we edermenligi alamatlandyrýar. Munuň subutnamasy hökmünde Marguş, Jeýtundepe we Altyndepe ýaly gadymy ýaşaýyş ýerlerinde tapylan alabaý jandarlarynyň mazarlary we terakota heýkeljikleri görkezilýär.

25-nji oktýabrda Aşgabatda «Türkmen alabaý itleri» halkara assosiasiýasynyň V mejlisi geçirildi. Bu her ýylky forumyň geçirilmegi eýýäm däp öwrülip, türkmen halkynyň milli gymmatlyklarynyň – alabaý itleriniň – giňden tanadylmagyna gönükdirilen möhüm çäre bolup durýar. Mejlisiň işine degişli edaralaryň ýolbaşçylary we hünärmenleri, ýokary okuw mekdepleriniň wekilleri, Assosiasiýanyň agzalary hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdy. Wideoaragatnaşyk arkaly dünýäniň dürli ýurtlaryndan daşary ýurt itşynaslary hem gatnaşdy.

Türkmen alabaýynyň baýramçylygynyň döwlet derejesinde her ýylyň oktýabr aýynyň soňky ýekşenbesinde bellenilmegi bu gadymy it tohumynyň ýurdumyzyň medeni we ruhy mirasyndaky ornuny tassyklaýar. Baýramçylyk çärelerine diňe Türkmenistanyň raýatlary däl, eýsem beýleki ýurtlaryň meşhur itşynaslary hem işjeň gatnaşýarlar.

Baýramçylyk daşary ýurt we türkmen hünärmenleriniň alabaýyň gymmatly arassa ganly tohumyny goramak babatda tejribe alyşmagyna mümkinçilik berýär, hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlaryny kesgitleýär, bilelikdäki ylmy-barlag we amaly taslamalar arkaly halkara gatnaşyklary berkidýär we itçilik ulgamynda uzak möhletleýin, özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmek üçin amatly şertleri döredýär.

«Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasy halkara guramalary, birleşmeleri, ýuridiki şahslar we hususy itşynaslar bilen işjeň hyzmatdaşlygy ösdürýär. Bu hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biri Bileleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet boýunça Guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlykdyr. Häzirki wagtda Türkmenistanda alabaý itlerini köpeltmegiň milli aýratynlyklaryny ÝUNESKO-nyň Maddy däl medeni mirasy sanawyna girizilmegi başlangyjy durmuşa geçirilýär.

Halkara assosiasiýanyň V mejlisiniň gün tertibine guramanyň işleri bilen baglanyşykly möhüm meseleler, täze agzalaryň kabul edilmegi we öňdebaryjy itşynaslaryň döwlet sylaglary bilen sylaglamak ýaly meseleler girizildi. Mejlisde geljekki möhüm wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy, alabaý itleriniň köpeldilmegiň däplerini berkidýän we halkara hyzmatdaşlygy ösdürýän degişli çözgütler kabul edildi.

Çykyşlarda türkmen alabaýy – bu türkmen halkynyň taryhynyň aýrylmaz bölegi bolan medeni gymmatlygydygy, güýji we çäksiz ygrarlylygy bilen şöhratlanýan we gadymy hem-de iň gowy it tohumlarynyň biri hasaplanýandygy ençeme gezek bellenildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň türkmen alabaýlarynyň tanadylmagyna goşan uly gymmatly goşandy aýratyn nygtaldy. Milli Liderimiziň «Türkmen alabaýy» atly kitabynda alabaýyň halkyň durmuşyndaky we geljegindäki ähmiýeti jikme-jik beýan edilýär, arheologiýa we etnografiýa boýunça ylmy-barlag maglumatlary getirilýär, bu it tohumynyň aýratynlyklary barada gyzykly maglumatlar berilýär.

Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Sport we amaly itşynaslyk federasiýasynyň tälimçi-itşynasy, Halkara assosiasiýanyň agzasy Mariýa Haýrullina Akdost alabaý itine tälim bermek bilen baglanyşykly tejribelerini paýlaşdy, onuň gymmatly aýratynlyklaryny nygtady. 2021-nji ýylda Halkara assosiasiýanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow tarapyndan Tatarystan Respublikasynyň Raisi Rustam Minnihanowa sowgat edilen bu alabaý iti, häzirki wagtda birnäçe itşynaslyk bäsleşiklerinde çempion bolup, özüniň genetik güýjüni we intellektini görkezdi.

Hytaý Halk Respublikasynyň hususy itşynasy An Žinlong hem assosiasiýanyň agzasy hökmünde, baý medeni mirasy goramak işine berilýän üns üçin minnetdarlyk bildirdi we bu it tohumynyň ýagdaýy baradaky maglumatlary ýygnamak, arassalygyny saklamak we sanyny artdyrmak babatda möhüm ugurlary kesgitlemegiň zerurdygyny nygtady.

Soňra Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Miçigan ştatyndaky «Guardian dog» merkeziniň müdiri Ýekaterina Rekowski çykyş edip, merkezinde türkmen alabaýlarynyň bardygyny aýtdy we türkmen hünärmenleri bilen pikir alyşmaga mümkinçilik üçin minnetdarlyk bildirdi.

Türkiýe Respublikasynyň Artwin Çoruh uniwersitetiniň professory Murat Kibar wideoaragatnaşyk arkaly çykyş edip, halkara assosiasiýanyň işine işjeň gatnaşmaga, türkmen alabaýlarynyň şöhratyny ýaýratmaga we türkmen kärdeşleri bilen hyzmatdaşlygy berkitmäge taýýardygyny tassyklady.

Mejlisde Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanyň at gazanan itşynasy» hormatly adyny dakmak hakyndaky Permany okaldy. Sylag alan gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyza alyp barýan işlerine ýokary baha berendigi üçin hoşallyk bildirip, geljekde-de bu it tohumynyň arassalygyny gorap, sanyny artdyrmak boýunça yzygiderli ylmy-seleksion işleri alyp barjakdygyna ynandyrdylar.

Daşary ýurt itşynaslary Ahmet Gürhan Aýdynoglu (Türkiýe) we Wei Huakai (Hytaý) assosiasiýanyň agzasy hökmünde dabaraly ýagdaýda kabul edilip, uly ynam üçin minnetdarlyk bildirdiler.

Baýramçylygyň iň esasy pursady – «Ýylyň edermen türkmen alabaýy» halkara bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasydyr. Iki tapgyrda geçirilýän bu bäsleşik itleriň diňe ajaýyp beden gurluşyny we owadanlygyny däl, eýsem ygrarlylygyny, häsiýetini we päsgelçilikleri geçmek ukybyny hem görkezmegi maksat edinýär. Ýeňiji it altyn medal bilen sylaglanyp, onuň itşynasyna bolsa geçilýän kubok bilen bilelikde täze awtoulagyň açarlary gowşurylýar. Şeýle hem, çeperçilik bäsleşikleriniň – alabaýyň keşbini sungatda, haly önümlerinde we neşirlerde beýan eden ýeňijiler hem sylaglanýar, bu alabaý itiniň halkyň medeni aýratynlygynyň aýrylmaz bölegi hökmünde ornuny tassyklaýar.

Dabaraly çäreler – sungat eserleriniň, suratlaryň, halk senetleriniň sergileri, edebi-sazly we şygyryýet agşamlary, görnükli itşynaslary sylaglamak dabarasy – ýurdumyzyň ähli şäherlerinde we obalarynda geçirilýär.

Alabaýyň güni, milli türkmen Bedew baýramy bilen bir hatarda, milli senenamada çuňňur ornaşyp, Türkmenistanyň ruhy we medeni baýlygyny alamatlandyrýar, halkyň bu gadymy it tohumyna bolan hormatyny beýan edýär we häzirki güne çenli onuň beýik şan-şöhratyny açyp görkezýär.

ORIENT

Foto: orient.tm