Hudaý tarapyndan berlen mugallym we uly ýürekli adam: konserwatoriýada Nikolaý Amiýansyň ýadygärligine bagyşlanan konsert

05.06.2023 | 20:10 |

Şenbe güni Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynda zehinli sazanda, görnükli mugallym we ajaýyp adam Nikolaý Artyomowiç Amiýansyň ýadygärligine bagyşlanan konsert geçirildi. Türkmenistanyň at gazanan sungat işgäri, türkmen skripka mekdebini esaslandyryjy Nikolaý Artýomowiç, türkmen aýdym-saz dünýäsinde Hudaý tarapyndan berlen mugallym hökmünde tanalýar.

Men meşhur Nikolaý Artýomowiçi gowy tanaýardym. Konserwatoriýada oňa ady rowaýata öwrülen diýýärler. Emma, gynansak-da, onuň bilen gatnaşygymyz gaty uzaga çekmedi, ýöne gowy täsirler ömürlik galdy.

Aşgabat şäherine nobatdaky gezek gelip, D.Öwezow adyndaky sazçylyk uçilişesiniň üçünji ýyl talyby bilen geçýän adaty sapagyna tötänleýin gabat geldim. Nikolaý Artýomowiçiň öz okuwçysy Ibragim Orazowa Bahyň polifoniýasynyň düýp manysyny ýönekeý we elýeterli düşündirmegi meni haýran galdyrdy, netijede ol bu saz eserini ajaýyp ýerine ýetirdi. Kompozitoryň ideýasynyň, mugallymyň döredijilik pikirleriniň we okuwçynyň bularyň hemmesini özüne “siňdirmek” isleginiň bitewi birleşendigini öz gözüm bilen gördüm.

Tanyşlygymyzdan başga bir kiçiräk pursat ýadyma düşdi: Nikolaý Artýomowiç ogluma skripka saýlamaga kömek etmek haýyşyma jogap berdi. Örän işli bolandygyna garamazdan, meniň bilen gidip, saz guralyny saýlamaga kömek edeninde, meni ýakymly geň galma duýgusy gaplap aldy. Hut şular ýaly hereketler ynsan häsiýetlerini açyp görkezýär – ak ýüreklilik we hoş niýet. Ýeri gelende aýtsak, şol skripka henizem öýümizde saklanýar we indi ol Amiýans hakda maşgala taryhymyzyň bir bölegine öwrüldi.

Agşam Albinoniniň ajaýyp “Adažio” sazy bilen başlandy. Bu pursat zalda ümsümlik höküm sürüp, oturanlaryň her biriniň ýürek urgusy eşidilýän ýalydy. Bakylyk sazy, hakyda sazy, dirilik sazy diýip atlandyryp boljak bu eser oturanlaryň ählisini dünýeden öten ýakynlary, dogan-garyndaşlary we eý görýän adamlary barada gaýgy-hasrat ummanyna gaplady.

Konsertiň alyp baryjysy, sungaty öwreniş ylymlarynyň kandidaty, konserwatoriýanyň uly mugallymy Ýelena Osipowa Nikolaý Artyomowiçiň ömri we döredijiligi, onuň yzyna eýerijiler we şägirtleri, pedagogiki we adamçylyk ýörelgeleri barada gürrüň berdi. Onuň gürrüňleri saz çykyşlary bilen gezekleşdirildi. Agşam Aşgabadyň “Kameratasy” tarapyndan Georg Gendeliň “Passakaliýasy” bilen dowam etdirildi. Sazandalar Bahram Dolyýew (skripka), Kakageldi Hojalekow (wiolonçel), Tahyr Ataýew (alt), Aýlar Botaýarowa (skripka) ussat başarnyklary bilen tomaşaçylary özüne çekmegi başardylar.

Kakageldi Hojalekowyň (wiolonçel) ýerine ýetirmeginde Nury Halmämmedowyň “Wiolonçel üçin poemasy” joşgunly ýaňlandy. Eseriň pianino bölegini Aşyr Aşyrow ýerine ýetirdi.

Ýaş nesliň wekilleri-de öz başarnyklaryny görkezdiler - 1-nji çagalar sazçylyk mekdebiniň 6-njy synp okuwçysy Timur Kasymow Ellertonyň "Tarantella" kompozisiýasy, Türkmen döwlet ýörite sazçylyk mekdebiniň 11-nji synp okuwçysy Sapargül Murzaýewa Ernst Blohyň "Migun" eseri bilen çykyş etdiler. Ýaş ýerine ýetirijiler ýene bir gezek Türkmenistanyň skripka mekdebiniň ýokary derejesini tassykladylar.

Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýaş mugallymy Mähri Agajanowa joşgun bilen "Gaýtarma" sazyny ýerine ýetirdi, bu ýokary okuw mekdebiniň uçurymlary Altyn Nurmyradowa (skripka) we Anna Ataýewa (pianino) bolsa Sezar Frankyň sonatasyny yhlas bilen çaldylar. Aliýa Umarowanyň ýerine ýetirmeginde Sergeý Rahmaninowyň “Wokalizi” hem tomaşaçylaryň göwnünden turdy. Konserwatoriýanyň talyby Jemal Agajanowa Sergeý Prokofýewiň “Romeo we Julýetta” baletinden “Montekki we Kapuletti” eseriniň şekspir hyjuwlaryny açyp görkezmegi başardy.

Bahar Annadurdyýewanyň ýerine ýetirmeginde Paganini Fazil Saýyň 24-nji kapriz temalaryna "Parafraz" hem diňleýjileri özüne bendi etdi.

Konsert maksatnamasy Nikolaý Amiýansyň söýgüli kompozitorlarynyň biri bolan Mosartyň “Diwertisment” eseri bilen tamamlandy. Bu owadan saz eserini tomaşaçylara Tahyr Ataýewiň orkestri sowgat etdi.

Ajaýyp agşamyň guramaçysy Stella Faramazowa - konsertmeýster, halkara bäsleşikleriň ýeňijisi, konserwatoriýanyň uly mugallymy, Nikolaý Artýomowiç Amiýansyň egindeşi we ýakyn dosty. Nikolaý Artýomowiçiň gyzy oňa we çärä gatnaşanlaryň ählisine, beýik ynsan we zehinli mugallymyň şägirtlerine çuňňur minnetdarlygyny bildirdi.

Makalany Genri Adamsyň ajaýyp jümlesi bilen tamamlamak isleýärin - "Mugallym bakylyk bilen galtaşýar: onuň täsiriniň nirede gutarýandygyny hiç kim aýdyp bilmez ...". Bu sözler hut Nikolaý Amiýans barada aýdylan ýaly.