Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Ýakynda sosiologiýa ylymlarynyň doktory, professor Öwezdurdy Muhammetberdiýewiň çeper eserleriniň sergisi köp sanly seslenme aldy. Meşhur alymyň kärdeşlerinden biri onuň başga tarapyny açan bolmagy mümkin, ýöne köplenç Öwez Berdiýewiçiň töweregindäkiler onuň surat çekmäge höwesiniň çagalykdan, ejesiniň satyn alan ilkinji reňkli galamlaryndan başlandygyny bilýärler.

Hawa ol suratkeş bolmagy isleýärdi, ýöne alym boldy. Bu ikisiniň arasynda uçut ýok. Ylym – ýokary derejede döredijilik işi, suratkeşiň suratda işi bolsa takyk gözlege deň. Ol ýerde hem bul ýerde haýsydyr bir durmuş hasydalary we ýagdaýlary, görkezişler, wakalar mikroskopyň aşagynda we teleskopda geçýär. Ol ýerde we bul ýerde – synag we klassifikasiýa, haýsydyr bir asyl, bolmadyk zadyň döredilmegi, taglymlaryň generirlenmegidir.

Öwez Berdýewiçiň özi özüni «beýle» suratkeş hasaplamaýar we özi üçin hem-de göwninden gelende çekýändigini, bu hobbisiniň uzak wagtlap dowam edýän akyl streslerinde «beýnini gaýtadan ýüklemegiň» ajaýyp usulydygyny boýun alýar.

Pikirleri adamzadyň ykbaly ýa-da aşa ýokary ýöriteleşdirilen ylmy meseleler we nazaryýet kynçylyklary bilen meşgul bolmadyk ýagdaýynda, alymlar näme hakda pikir edýärler? Ähli ýönekeý adamlar ýaly zatlar: ýakynlar we uzakdakylar, çagalar we dostlar hakda, ýatdan çykanlar ýa-da ýaňyja okalan ýa-da görlen zatlar hakda.

Suratkeş Öwezdurdy Muhammetberdiýewiň işlerinde şu adaty «pikirlenmäniň» ýylylygy we ýönekeýligi we şol bir wagtyň özünde, köne dostlaryň duşuşanda biri-biri bilen paýlaşýan şol hekaýalarynyň biri bolan kompozisiýany kiçijik gürrüňe öwürýän şeýle häsiýetli inçelikleri we göze görünmeýän jikme-jiklikleri görüp, gyzyklanmaýan synçynyň içeri girýän nazary bar.

Öwez Berdiýewiçiň adamçylykly mähirliligi, mylaýym edepliligi, gülküsi we hatda gözüniň şöhle saçmagy bu kiçijik akvarellerde, galam we akril eskizlerde aýdyň görünýär. Ol kalbynyň reseptorlary arkaly durmuşyň reňklerine düşünip, dünýä şeýle seredýär.

Öwezdurdy Muhammetberdiýewiň işleriniň sergisi, professoryň mugallymçylyk edýän Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklar institutynda geçirilip, ol «Ylham» diýlip atlandyryldy. Ýöne onuň çeper sözleýişiniň aç-açanlygy gaty näzik, ol daşarky täsire çytalaşmaýar we paýlaşýan zatlarynda ynanç äheňini saklaýar.

Bu ýerde, sungaty öwreniji Altynjemal Baýlyýewanyň, «Juma» galereýasynda Öwez Berdiýewiçiň ilkinji suratlarynyň sergisinden soň ýazan sözüni getirmek isleýärin:

«Biziň häzirki wagtda sungat bazaryndan erkin suratkeşleriň çeken suratlaryny synlamak mümkinçiligimiz seýrek bolýar. Ynha bu ýerde, ak ýürekden ylham ... »

Aslynda awtory tomaşaçylaryň duýgusynyň manipulýasiýasyndan hem gaýra goýup bolmaz. Mysal üçin, bu eser statikligiň bosagasynda deňagramly bolup görünýän abstrakt kompozisiýanyň titreýän reňkleri bilen dessine ünsi özüne çekýär.

Ýöne onuň «Atly goşun» adyny okanyňdan dessine surat janlanýar we eýýäm hereket edýän atlylary görüp, atlaryň toýnagynyň astynda ýeriň titremesini, bolup geçýän zatlaryň tolgundyryjy güýjüni görüp bolýar... Bu ýerde wizual täsirleri söz bilen baglanyşdyrýan käbir nerw mehanizmleri hereket edýär.

Bu nukdaýnazardan suratkeş Muhammetberdeýew ajaýyp gürrüňçi, görnüşi ýaly, onuň ajaýyp sözleýiş ussatlygy we tomaşaçylary çekmek hem olary saklamak ukyby wizual gurluşda öz beýanyny tapýar.

Adamyň beýnisiniň ýarysy döredijilikli, beýlekisi «matematiki» we her birimiziň agdyklyk edýän ýarymyz bar, şonuň üçinem iki görnüşli – hakykatdanam hasaplamagy bilmeýän döredijilik adamlary we sungata düşünmeýän tehniki adamlar bar diýen köne düşünje bar. Ýagny, fizikler we lirikler, artistler we botanikler. Adamyň beýnisiniň gurluşy has çylşyrymly bolany üçin bu pikir köpden bäri ret edilýär. We onyň iki tarapyny hem «dolduryp» bolýar.

Şeýle hem, zehinli adamlar hemme zatda zehinli bolýarlar diýlip ýönelige aýdylmaýar. Muňa mysal hökmünde neşirimiziň gahrymany – şu gün 74 ýaşyny belleýän, sosiologiýa ylymlarynyň doktory, professor Öwezdurdy Muhammetberdiýewdir. ORIENT hem täze döredijilik we ylmy üstünlikleri arzuw edip, köp sanly gutlaglara goşulýar!

ORIENT

Foto: orient.tm