Aşgabat, 26-njy noýabr | ORIENT. Hytaý Halk Respublikasynyň Aşgabatdaky ilçihanasynda geçirilen metbugat wekilleri üçin geçirilen brifingde ýakynda tassyklanan 15-nji bäş ýyllyk meýilnamanyň (2026–2030-nji ýyllar ) esasy düzgünleri bilen tanyşdyryldy we türkmen-hytaý toplumlaýyn strategik hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň täze ugurlary beýan edildi.
Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi Szi Şumin Hytaýyň täze bäş ýyllyk meýilnamasynyň Hytaýyň täze bäş ýyllyk meýilnamasy Hytaý bilen Türkmenistanyň arasyndaky bitewi ykbal bileleşigi bilelikde berkitmek üçin giň mümkinçilikleri açýandygyny nygtady.
Ikitaraplaýyn gatnaşyklar barada aýdylanda, ilçi Szi Şumin şu ýyl Hytaýyň Başlygy Si Szinpiniň we Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň iki möhüm duşuşyk geçirip, hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça strategik ylalaşygy pugtalandyrandygyny belledi.
“Iki döwlet Baştutanynyň strategik ýolbaşçylygy netijesinde, Hytaýyň “Bir guşak, bir ýol” başlangyjynyň we Türkmenistanyň “Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek” strategiýasynyň utgaşdyrylmagy yzygiderli täze netijeleri berýär” — diýip, Ilçi hyzmatdaşlygyň binýatlaýyn häsiýetini nygtady.

Gatnaşyklary has-da çuňlaşdyrmagyň esasylary şu aşakdakylardyr:
Söwda liderligi – Hytaý 14 ýyl bäri Türkmenistanyň iň uly söwda hyzmatdaşy hökmündäki derejesini yzygiderli saklap gelýär. Ikitaraplaýyn söwda möçberi 2024-nji ýylda $10,6 milliarda ýetdi;
Özara bähbitlilik – iki ýurduň ykdysadyýeti ýokary derejede özara üstünlik gazanýar we beýan edilen garaýyşlara eýerýär, bu bolsa olary döwrebaplaşdyrmak ýolunda ygtybarly hyzmatdaşlara öwürýär.
Innowasiýa we diwersifikasiýalaşdyrmaga üns bermek
15-nji bäş ýyllyk meýilnamanyň (2026–2030-nji ýyllar) dowamynda hyzmatdaşlyk däp bolan pudaklardan has giňeler. Ilçi energetika we ulag; aragatnaşyk we sanly ykdysadyýet; elektron söwda; ýaşyl ösüş ýaly geljegi uly ugurlarda hyzmatdaşlyk üçin täze mümkinçilikleri beýan etdi.
Hytaý iki ýurduň halklaryna has uly peýda getirjek “Bir guşak, bir ýol” başlangyjynyň çäginde ýokary hilli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyryp, Aşgabat bilen has ýokary derejede ösüş mümkinçiliklerini paýlaşmaga taýýardyr.

15-nji bäş ýyllyk meýilnama: Global durnuklylygyň binýady
Brifingiň esasy bölegi 14-nji bäş ýyllyk meýilnamanyň jemlerine we Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň MK-niň 20-nji çagyrylyşynyň 4-nji umumy mejlisinde tassyklanan strategik maksatlara syn bermäge bagyşlandy. Ilçi Hytaýyň meýilnamalarynyň çylşyrymly halkara ýagdaýyna zerur ynamlylygy getirmegi we bütin dünýä üçin ygtybarly ösüşiň çeşmesi bolup hyzmat etmegi maksat edinýändigini nygtady.
HHR-iň 15-nji bäş ýyllyk meýilnamanyň döwründäki esasy strategik maksatlary:
Ýokary hilli ösüş. Ägirt uly netijeleri gazanmak, ykdysadyýetiň hakyky pudagyny berkitmek we döwrebap önümçilik ulgamyny döretmek.
Ylmy we tehnologik garaşsyzlyk. Öz-özüňi üpjün etmegi ep-esli ýokarlandyrmak, täze hilli önümçilik güýçlerini döretmek.
Açyklyk we özgertmeler. Özgertmeleri mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn çuňlaşdyrmak, institutsional derejede açyklygy maksatnamalaýyn giňeltmek.
Durmuş abadançylyk. Halkyň ýaşaýyş-durmuşynyň hilini yzygiderli ýokarlandyrmak we umumy gülläp ösüşe tarap ynamly ädimler.
Ilçi ykdysadyýetiniň durnuklylygyny görkezmegini dowam etdirýän (dünýäde jemi içerki önümindäki paýy takmynan – 17%, dünýäniň ösüşine ortaça ýyllyk goşandy – 30%) Hytaýyň örän uly içerki bazary we ýaşyl özgertmesiniň hödürleýän giň bazar mümkinçiliklerini hyzmatdaşlary bilen paýlaşmaga taýýardygyny belledi.

Ählumumy girdeji: Hytaýyň üstünlikleri bitewi ykbal bileleşigine nähili hyzmat edýär
Hytaýyň ylmy we tehnologiýadaky öňdebaryjy innowasiýalar we ösüşler bilen goldanylýan uly möçberli bäş ýyllyk maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi dünýä ykdysadyýetine gönüden-göni oňyn täsir edýär. Hytaý ykdysady döwrebaplaşdyryş maksatlaryna ýetmek bilen diňe bir ählumumy ösüşiň esasy hereketlendiriji güýji hökmünde däl, eýsem “ösüş girdejileriniň” durnukly çeşmesi hökmünde hem öňe çykýar. Özara peýda we umumy gülläp ösüş ýörelgesi Adamzadyň bitewi ykbal bileleşigi düşünjesiniň esasynda durýar.

Türkmenistan bilen gatnaşyklaryň çäginde bu ählumumy çemeleşme iň anyk görnüşde ýüze çykýar: sanly ykdysadyýetde, aragatnaşykda we ýaşyl ösüşde öňdebaryjy hytaý tehnologiýalaryna elýeterlilik Aşgabada “Beýik Ýüpek ýolunyň dikeldilmegi” strategiýasynyň çäklerinde öz döwrebaplaşdyrylmagyny çaltlandyrmaga mümkinçilik berýär. Şeýlelik bilen, Pekiniň strategik meýilnamalaşdyryşy iki ýurduň halklary üçin ynamy çuňlaşdyrmak, hyzmatdaşlygy giňeltmek we umumy abadançylyga ýetmek üçin ygtybarly esasa öwrülýär.

