Biziň yhlasymyz – adamlary ýakynlaşdyrmak
Habarlar
Makalalar
Media
Anons
Tehnologiýalar
Biz barada
Habarlaşmak üçin
||
4-nji dekabrda Ýewropa Bileleşiginiň Gazagystandaky wekilhanasy Astanada her ýylda geçirilýän “Sanly gurşaw: EA we maglumat manipulýasiýasy döwründe onlaýn gatnaşmak” atly üçünji sebitleýin media forumyny geçirdi. Bu çäre 100-den gowrak gatnaşyjyny – žurnalistleri, fakt barlagçylaryny, raýat jemgyýetiniň wekillerini, media guramalary we žurnalistika ugrundan bilim alýan talyplary, şol sanda Türkmenistandan we ÝB-den, emeli aňyň we galp maglumatlaryň döredýän täze çagyryşlaryny ara alyp maslahatlaşmak üçin bir ýere jemledi.
Özüniň gutlag sözünde ÝB-niň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili Eduards Stipraýs dinamiki media giňişliginiň ynamyň we durnuklylygyň aýrylmaz şerti bolup durýandygyny nygtady. Ol sebitiň žurnalistleriniň öňünde durýan esasy çagyryşlary beýän etdi we emeli aň bilen amala aşyrylýan manipulýasiýalary hem-de utgaşdyrylan sanly howplary möhüm meseleler diýip atlandyrdy.
Ol forumyň maksadyny aýdyň beýan etdi: žurnalistleriň, fakt barlagçylarynyň we raýat jemgyýetiniň arasynda serhetüsti hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, şonuň üçin umumy durnuklylygy döretmek.
“Žurnalistleriň işi raýatlary habarly etmek üçin örän wajypdyr. Habarly jemgyýetler bolsa – bu parahatçylykly we durnukly ösýän jemgyýetleriň binýadydyr”, diýip Eduards Stupraýs aýtdy hem-de bu Forumyň sebitleýin hyzmatdaşlygy we has howpsuz sanly maglumat giňişligini döretmek üçin bilelikdäki tagallalary berkitmekde goşant boljakdygyna ynam bildirdi.
Forumyň maksatnamasy goragyň amaly çärelerini işläp düzmäge gönükdirildi. Sapaklar iň wajyp – emeli aň arkaly döredilen galp wideo we audio materiallaryň syýasata täsirine, emeli aň tarapyndan dolandyrylýan ýalan maglumatlary ýüze çykarmagyň usullaryna we žurnalistik durnuklylygyny kemala getirmek ýaly temalara bagyşlandy.
ÝB-niň bu goldawyna diňe bir infrastruktura däl, eýsem media sowatlylygyny we kiberhowpsuzlygy ösdürmegi hem öz içine alýar. Sanly durnuklylyk Eduards Stupraýsyň sözlerine görä – bu maglumaty ýarag hökmünde ulanmaga durnuklylykdyr. Ýörite wekiliň belleýşi ýaly, galp maglumatlar tarapyndan döredilen ynam howplary islendik strategik maksatlaryň we giň gerimli hyzmatdaşlygyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin zerur binýadyň özüni gowşadyp biler.
Habarly we durnukly jemgyýet – bu uly ykdysady maksatlara ýetmegiň gönüden-göni şertidir. Köp milliard dollarlyk maýa goýumlary we infrastruktura taslamalary üçin şertleri döredýän zatlaryň biri hem media ulgamyň döredýän durnuklylygy we açyklygydyr. Şu nukdaýnazardan, forumyň çäginde geçirilen eksklýuziw interwýuda Eduards Stipraýs Ýewropa Bileleşigi bilen Türkmenistanyň arasyndaky hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmagyň mümkinçilikleri barada jikme-jik gürrüň berdi we gatnaşyklaryň 30 ýyldan gowrak wagt bäri ösdürilýändigini nygtady.
ÝB-niň Ýörite wekili Türkmenistan bilen gatnaşyklaryň halkara meselelerine esaslanýandygyny belledi. Ol ýurduň howpsuzlyk, durnuklylyk, BMG-niň Tertipnamasyna we ÝHHG-niň Helsinki aktynyň ýörelgelerine esaslanýan halkara tertibini saklamak meselelerinde hemişelik Bitarap döwlet hökmünde jogapkärli we düýpli garaýşyny nygtady.
Türkmenistana Merkezi Aziýanyň, Ýewropanyň, Uzak Gündogaryň we Günorta Aziýanyň arasyndaky baglanyşyk ulgamynda möhüm halka hökmünde garalýar – häzirki zaman Beýik Ýüpek ýoly.
Hazarüsti geçelgesi tutuş Merkezi Aziýa sebitiniň ösüşinde aýratyn orun eýeleýär. Eduards Stipraýs Türkmebaşy halkara deňiz portuny Ýewraziýa üçin uly geosyýasy ähmiýete eýe bolan “deňiz derwezesi” diýip atlandyrdy. Port Ýewropa – Kawkaz – Aziýa (TRACECA) söwda ýolunyň bir bölegi bolup, sebitde esasy üstaşyr merkezi bolup hyzmat edýär, goňşy ýurtlara Günorta Kawkaza we Ýewropa Bileleşigine çykmak üçin mümkinçilik berýär.
Hyzmatdaşlygyň has netijeli bolup biljek iki geljegi uly pudak barada bellenildi: ýaşyl energiýa we gazy gaýtadan işlemek.
Türkmeniň gün energiýasyny ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçiligi bar. Bu mümkinçiligi ulanmak, ony elektrik energiýasyna öwürmek we Hazar deňziniň üsti bilen Azerbaýjana, soňra bolsa geçiriji ulgamy arkaly Ýewropa ibermek geljegi uly maksatdyr.
Tebigy gazdan himiki önümleriň, mysal üçin, mineral dökünleriň öndürilmegi geljegi uly ugur hökmünde kesgitlenildi. Bu önümler diňe bir Türkmenistanyň ykdysadyýeti üçin möhüm bolman, eýsem Merkezi Aziýada we bütin dünýäde azyk howpsuzlygy üçin möhüm harytdyr.
Eduards Stipraýs hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleriniň heniz doly amala aşyrylmandygyny, ýöne taslamalaryň işjeň ösdürilýändigini belledi. Iň möhüm ädim bolsa, ýakyn wagtda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Ýewropa maýa goýum bankynyň arasynda ylalaşyga gol çekilmegi bolar.
Bu diňe taslama maliýeleşdirmekde däl, eýsem has möhümi, tejribe toplamakda we satyn almakda täze mümkinçilikleri açar" diýip, Ýörite wekil nygtady.
Ýewropa maýa goýum banky we onuň hyzmatdaşlary (Ýewropanyň täzeleniş we ösüş banky we Aziýa ösüş banky ýaly) Hazarüsti geçelgesiniň çäginde amala aşyrylýan taslamalaryň mümkin boldugyça netijeli, çalt we ýokary hilli bolmagyny üpjün etmek üçin bilelikde işleşerler.
Üçünji sebitleýin media forumy Ýewropa Bileleşiginiň sebitdäki ulgamlaýyn işiniň logiki dowamy boldy. Onuň sanly durnuklylyga gönükdirilen ünsi Ýewropa Bileleşigi — Merkezi Aziýa hyzmatdaşlygynyň has giň we köpugurly strategiýasyny göni goldaýar. Bu strategiýa hyzmatdaşlygyň ähli ugurlaryny öz içine alýar: Ýörite wekil Eduards Stipraýs tarapyndan ara alnyp maslahatlaşylan howpsuzlykdan we halkara hukugyna laýyk gelmekden başlap, Hazarüsti geçelgesi we ýaşyl energiýany ösdürmek ýaly esasy ykdysady we infrastruktura taslamalarynyň durmuşa geçirilmegine çenli. Şeýlelik bilen, media ulgamyny pugtalandyrmak diňe bir maksat bolman, eýsem uzak möhletleýin sebitleýin durnuklylygyň we ykdysady ösüşiň esasy guralydyr.
Enejan KEPBANOWA
