Häzirki wagtda Merkezi Aziýanyň gün tertibinde strategik wezipe bar – sebitiň esasy geoykdysady merkeze öwrülmegi. Bu maksada nädip ýetmelidigi barada giňişleýin garaýyşy – ykdysady hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, bilelikdäki ulag geçelgelerini döretmek we elektroenergetika hyzmatdaşlygyny ösdürmek arkaly – bu barada Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow döwlet Baştutanlaryna ýüzlenmesinde beýan etdi. Bu çemeleşmeler 16-njy noýabrda Daşkentde geçirilen VII Konsultatiw duşuşygynda giňişleýin beýan edildi.

Türkmenistanyň Baştutany ýurduň garaýyşynyň sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlygy güýçlendirmegiň we Merkezi Aziýanyň Ýewraziýa sebitinde strategik oýunçy hökmünde bilelikde ýerleşmeginiň zerurdygyna gönükdirilendigini nygtady. Şeýle hem, Azerbaýjanyň bu formata doly hukukly agza hökmünde goşulmagyny gutlady.

Serdar Berdimuhamedow sebitiň mundan beýläk-de ösmegi üçin strategik çemeleşmeleri beýan etdi. Ähli döwletleriň bähbitleri üçin işjeň ykdysady hyzmatdaşlygy talap edýän ileri tutulýan ugurlaryň arasynda ulag, energetika, söwda, senagat we tehnologik hyzmatdaşlyk bar.

Geçelgeden merkeze: “Gündogar-Günbatar” we “Demirgazyk-Günorta”ugry boýunça üstaşyr mümkinçilikler

Prezident Berdimuhamedow çykyşynda sebitiň ulag we üstaşyr mümkinçiliklerini ösdürmäge ünsi çekdi we Merkezi Aziýanyň bu ugurda tutýan ornunyň ornunyň barha artjakdygyny belledi. Bu maksat ykdysady we maýa goýum işjeňliginiň Gündogar we Günorta Aziýa, şeýle hem Ýakyn we Orta Gündogara tarap ählumumy üýtgeşme bilen baglanyşyklydyr.

Türkmenistanyň Prezidenti kärdeşlerini ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmäge çagyrdy we amaly işlere üns bermegi teklip etdi.

“Munuň üçin Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça utgaşdyrylan geçelgeleri döretmäge girişmek gerek diýip hasaplaýaryn” – diýip, döwlet Baştutany aýtdy.

Döwrebap, köpşahaly, netijeli we durnukly köpşahaly döretmekde sebitleýin tagallalaryň utgaşdyrylmagy ähli gatnaşyjy ýurtlaryň uzak möhleteýin bähbitlerine laýyk gelýän mynasyp strategik maksat hökmünde garalýar.

Geljegiň energetikasy: elektroenergetika ulgamyna üns bermek

Sebit üçin däp boýunça ileri tutulýan energetika hyzmatdaşlygy ulgamynda Prezident Serdar Berdimuhamedow turba geçiriji taslamalaryndan daşary çykmagy teklip etdi. Üns Merkezi Aziýanyň geljekki durnuklylygynyň esasy hökmünde elektroenergetika pudagyna gönükdirildi.

Türkmenistan energetika hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak boýunça anyk işleri ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr. Şunda gürrüň diňe turba geçirijiler bilen baglanyşykly taslamalar barada barmaýar. Bu ädimleriň maksady – bolup biläýjek daşarky oňaýsyz şertleriň täsirine durnukly elektrik üpjünçilik ulgamy üçin ygtybarly serişde binýady döretmekdir.

Energetika we ulag bilen birlikde, Türkmenistanyň Prezidenti senagat hyzmatdaşlygyny güýçlendirmäge çagyrdy hem-de senagatda we obasenagat toplumynda önümçilik zynjyrlarynyň döredilmeginiň zerurdygyny nygtady. Şol bir wagtyň özünde işewür toparlaryň dürli ugurlardaky bilelikdäki kärhanalary döretmäge, serhetýaka we sebitleýin söwdany giňeltmäge has işjeň gatnaşmagyna uly ähmiýet berilýär.

Sebitleýin jebislik: hyzmatdaşlykdan utgaşdyrylan ekologiýa diplomatiýa tarap

Çykyşda suw we ekologik erişdeleri bilen baglanyşykly esasy meseleler gozgaldy. Türkmenistan suw meselelerinde hyzmatdaşlygy has-da güýçlendirmäge taýýardygyny mälim etdi we munuň deňhukukly, birek-biregiň bähbitlerine hormat goýmak, özara düşünişmek we raýdaşlyk ýörelgelerine esaslanmalydygyny nygtaldy.

Ekologik meselelerde, ilkinji nobatda, Araly halas etmek we çölleşmek ýaly meseleler hem bilelikdäki tagallalaryň işjeňleşdirilmegi talap edýär. BMG-niň düzümleriniň gatnaşmagyny, sebitde onuň ýöriteleşdirilen edaralarynyň döredilmegini goldap, döwlet Baştutany, daşary syýasat serişdelerini birleşdirmäge çagyrýan başlangyjy öňe sürdi.

“Birleşen Milletler Guramasynda ýurtlarymyzyň ylalaşykly ekologiýa diplomatiýasynyň döredilmeginiň, Merkezi Aziýanyň meselelerine halkara jemgyýetçiligiň ünsüniň çekilmeginiň zerurdygyna ynanýarys” – diýip, Serdar Berdimuhamedow nygtady.

Çykyşynyň ahyrynda Prezident ynsanperwer hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň sebitiň ýurtlary üçin möhüm ähmiýetini belledi. Türkmenistan Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň nobatdaky Konsultatiw duşuşygynda başlyklygy kabul etmek bilen, sebitiň agzybirligini we jebisligini berkitmek, şeýle hem uly möçberli daşary ýurt maýa goýumlary we iri möçberli halkara taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin onuň özüne çekijiligini ýokarlandyrmak üçin ähli tagallalary etmegi maksat edinýär.

ORIENT