Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Türkmenistanyň hususy kompaniýalary daşary ýurt bilen deňeşdirilende gymmatly baha artykmaçlyklaryna eýedir, bu bolsa olaryň önümçiliginiň halkara bazarlarynda bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrýar. Bu barada, Ýewropanyň täzeleniş we ösüş bankynyň (ÝTÖB) Türkmenistandaky başlygy Erik Liwni Trend habar agentligine beren eksklýuziw interwýusynda habar berdi.

Onuň aýtmagyna görä, döwlet tarapyndan beren subsidiýalar bilen esasy serişdeler — energiýa, suw we ýer — kompaniýalar üçin pes bahalardan ýa-da düýbünden mugt elýeterlidir. Mysal üçin, türkmen kärhanalary üçin elektrik energiýa bahasy 100 kWt⋅sagat üçin 0,36 dollar, benziniň bir litri bolsa diňe 7 ABŞ sentdir.

Onuň aýtmagyna görä, bu şertler, importyň ýerini tutmak üçin işlenip düzülen önümçilikleriň ösüşine mümkinçilik berdi, olar wagtyň geçmegi bilen eksporta ähmiýet berip ugradylar. Bäsdeşlige ukyply pudaklaryň arasynda ol plastik gaplama önümçiligine, ýyldaşyhana oba hojalygyna we gurluşyk materiallarynyň önümçiligine aýratyn üns berdi.

Erik Liwni ÝTÖB-iň Türkmenistanda üç ýyllyk arakesmeden soň täzeden işe başlamagy barada hem maglumat berdi. Häzirki döwrüň esasy ugurlary – eksporta gönükdirilen kompaniýalara karz bermek, kiçi kärhanalara, kiçi we orta telekeçilige ýerli banklar arkaly maslahat bermek we olary goldamakdyr.

«Başda biziň işimiz ýylda 3-4 geleşik bilen çäklenip bilner, emma biz hyzmatdaş banklar bilen maliýeleşdirmek boýunça çarçuwaly ylalaşyklary gol çekenden soň has giňelmegi meýilleşdirýäris» – diýip, Liwni belledi. Mundan başga-da, Bank türkmen banklarynyň we ýurduň Merkezi bankynyň kuwwatyny artdyrmak boýunça maksatnamany durmuşa geçirmek üçin taýýar. Bu maksatnama häzirki zaman anderraýting standartlary, söwda maliýeleşdirmesi, kiber howpsuzlyk we sanly taýýarlyk ýaly temalary öz içine alar.

ÝTÖB-iň ýolbaşçysy, bankyň Türkmenistanyň makroykdysadyýetini bahalandyrmakda, IMF we uly derejeli reýting agentlikleriniň maglumatlaryna esaslanýandygyny belledi. Onuň aýtmagyna görä, 2024-nji ýylda Fitch reýting agentligi tarapyndan berlen BB– reýtingi, maýadarlar üçin oňyn çagyryşdyr.

ÝTÖB, Türkmenistanyň sebitleýin ulag-logistika geçelgelerini, hususan-da, Hazarüsti halkara ulag geçelgesini (HHUG) ösdürmekde uly mümkinçiliklerini görýär.

«Sebitleýin söwda, HHUG-iň döwrebaplaşdyrylmagy bilen has uly peýda alar» – diýip, Liwni nygtady.

Bank, infrastruktura taslamalary üçin tehniki-ykdysady esaslandyrmalary we toplumlaýyn bahalandyrmalary taýýarlamaga ýardam bermäge taýyndyr. ÝTÖB-iň meýilnamalarynda, ösüşi giňeltmek mümkinçilikleri bilen synag taslamalary işe girizmek bar. Birinji taslama, ortaça önümçilik kompaniýasy bilen hyzmatdaşlyk bolar. Mundan soňra, oba hojalygynda, azyk senagatynda we ýeňil senagatda taslamalar mümkin.

Aýratynlykda Liwni, özgertmeler tamamlanandan soň, dokma pudagyndaky işleriň geljegi barada belledi. «Türkmenistan, HZG bilen pagta pudagynda hyzmatdaşlyk alyp barýar. Bu iş tamamlanandan soň, biz ýurduň dokma pudagy bilen hyzmatdaşlygy ösdürmäge şat bolarys» – diýip, ol sözlerini tamamlady.

Foto: dw.com