Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

10-11-nji fewralda Parižde “AI Action Summit 2025” atly maslahat geçirilip, onda DeepSeek hytaý kompaniýasynyň örän çalt üstünlige eýe bolmagy esasy mowzuklaryň biri boldy. Takmynan iki ýyl mundan ozal esaslandyrylan startap uly öňegidişligi amala aşyryp, “DeepSeek R1” emeli aň modelini hödürledi. Ol iň az çykdajylarda “OpenAI O1” bilen deňeşdirip boljak aň derejesini görkezýär.

Emma Deep Seek kompaniýasynyň esasy aýratynlygy – açyk başlangyç kodyna bolan daýanjydyr. Munuň özi ulanyjylara ýerli enjamlarda modelleri mugt ýükläp almaga hem-de ýaýbaňlandyrmaga mümkinçilik berýär. Bu ädim tehnologiýa dünýäsinde hyjuw döretdi. Mundan başga-da, DeepSeek R1 baradaky habar gazna bazaryna hem öz täsirini ýetirdi – NVIDIA paýnamalary birbada peseldi. Hytaýyň öňdebaryjy EA-çiplerine mümkinçiligi kynlaşdyrýan ABŞ-nyň eksport çäklendirmelerine duş gelýändigini hasaba alaňda, bu has hem möhüm bolup durýar.

“Catalyst DeepSeek” atly ýörite makala toplumlarynyň çäklerinde CGTN synçysy Ýan Çžao kompaniýanyň şeýle täsirli netijelere nädip ýetendigini seljerýär.

Çäklendirilen serişdeler ýagdaýynda iň ýokary netijelilik DeepSeek hytaý kompaniýalarynyň NVIDIA-nyň iň kuwwatly çiplerine (mysal üçin, H100) bolan elýeterliliginden mahrum bolan şertlerinde modelleri işläp taýýarlaýar. Muňa garamazdan, startap hasaplaşyk kuwwatlyklaryň ýitgilerini azaltmaga mümkinçilik berýän innowasion usullaryny ulanýar. Olaryň arasynda:

MoE (Mixture of Experts) – düşýän güýji azaldyp diňe zerur bolan neýro ugamlary işledýän usul.

DeepSeekMLA (Multi-head Latent Attention) – möhüm maglumatlara üns berilmegi bilen ýady tygşytlaýan çemeleşme.

BF16 we FP32-ä derek FP8 – takyklygy işjeňleşdirip, möhüm ýitgisiz hasaplamalaryň möçberini azaltmaga mümkinçilik berýär.

Mundan başga-da, DeepSeek CUDA arkaly GPU bilen işlemegiň standart usulyndan ýüz öwürdi hem-de PTX usulyna (Parallel Thread Execution) geçdi. Munuň özi NVIDIA (H800) çipleriň hytaý görnüşiniň çäklendirmeleriniň öwezini dolmaga mümkinçilik berdi.

Ýönekeý tehnologiýadan has uly

DeepSeek diňe bir öňdebaryjy EA-modellerini döretmän, eýsem kompaniýa tehnologiýalaryň ösüşine bolan çemeleşmäni üýtgedýär. Baş direktor Lýan Wenfen ozal Hytaýyň kwantitatiw hej-gaznalarynyň biri bolan “High-Flyer” ýolbaşçylyk edýärdi. Ol ýerde satyjylaryň gatnaşmazlygynda Emeli aň maýa goýumlary dolandyrýardy. Şeýle tejribe DeepSeek filosofiýasyny emele getirdi: ýapyk eko ulgamlara derek - open-source, irki tapgyrlarda girdejilige derek – bileleşigiň ösüşi we has gowy hünärmenleriň çekilmegi.
“Özgeriş tehnologiýalaryň döreýän mahaly, ýapyk modeller diňe wagtlaýyn bäsleşlikli artykmaçlygy berýär. Hakyky güýç – toparyň ösmeginde hem-de yzygiderli innowasiýa medeniýetindedir” – diýip, Lýan Wenfen belläp geçýär. Bu çemeleşme DeepSeek kompaniýasyny ýapyk çözgütleriň peýdasynda açyk modellerden ýüz öwüren OpenAI ýaly kompaniýalaryndan tapawutlandyrýar. Hut şonuň üçin DeepSeek diňe bir inženerçilik öňegidişligi bolman, eýsem AI-senagatynda möhüm medeni üýtgeme boldy.

EA-nyň geljegi üçin DeepSeek kompaniýasynyň üstünligi nämäni aňladýar?

DeepSeek Hytaýyň tehnologiýa özgertmeleriň alamaty boldy. Eger-de ozal ýerli kompaniýalar EA-gollanmalary babatda Günbatardan öňe geçen bolsa, indi Hytaý esas tehnologiýalar babatynda esasy ösüş ugurlaryny ýola goýup başlady. CGTN seljermelerine laýyklykda, bu Hytaýdaky innowasiýalara hem-de ylmyň we işewürligiň utgaşdyrylmagyna gönükdirilen ulgamlaýyn özgerişleriň netijesinde mümkin boldy. Şeýle çemeleşme DeepSeek kompaniýasyna sanksiýa basyşy şertlerinde hem bäsleşmäge mümkinçilik berdi.

Bu babatda DeepSeek kompaniýasynyň üstünligi ählumumy bazary üýtgedip biler. Kompaniýa eýýäm NVIDIA öňdebaryjy çiplerine elýeterlilik bolmadygy ýagdaýynda hem tehnologiýa öňegidişliginiň mümkin bolandygyny tassyklady. Mundan başga-da, DeepSeek kompaniýasynyň açyk arhitekturasy birnäçe iri tehnologiýa kompaniýalaryna bolan baglylygy azaldyp, EA has elýeterli edýär.

CGTN seljermelerinden ugur alyp, anyk aýdyp bolýar – DeepSeek baradaky seslenmeler Hytaýyň diňe bir ulanyjy däl-de, eýsem öňdebaryjy EA-çözgütleriniň işläp taýýarlaýjysyna öwrülýändigini tassyklaýar. Bu bolsa innowasiýalaryň döwlet tarapyndan goldanylmagy, tehnologiýa infrastrukturasynyň döredilmegi hem-de dünýäniň öňdebaryjylary bilen bäsleşmäge ukyply startaplaryň eko ulgamynyň emele gelmegi ýaly has gerimli ugurlary açyp görkezýär.

Munuň bilen birlikde, DeepSeek kompaniýasynyň EA-senagatyna ýetirýän ählumumy täsiri baradaky mesele açyklygyna galýar. Kompaniýa täjirçilik kynçylyklary bilen duş gelende, öz açyklygyny saklap bilermi? Onuň modeli hakykatdan hem Hytaýyň daşynda köpçülikleýin ulanylarmy? Bir zat belli: DeepSeek tehnologiýalary maslahatlaşmalaryň möhüm mowzugyna, onuň open-source strategiýasy bolsa – EA senagatynda adaty işewürlik-modelleri üçin hakyky çagyryşa öwrülýär.

Foto: .cnbcfm.com