Türkmenistanda seýrek guşlar üçin täze goraghana döredilýär
07.10.2025 | 08:50 |Türkmenistanyň Lebap welaýatynda Tallymerjen goraghanasy döredilmäge taýýarlanylýar. Ol Köýtendag döwlet tebigy goraghanasynyň düzümine girer. Bu taslama ýurduň Milli tokaý maksatnamasynyň çäklerinde amala aşyrylýar we aýratyn goralýan tebigy ýerleriň ulgamyny giňeldýär.
Goraghana Amydaryýanyň sag kenarynda Hojambaz etrabynyň çäklerinde ýerleşer. Onuň düzümine berk goralýan zolak hem-de garyşyk peýdalanmaga rugsat berilýän bölüm girer. Şeýle hem töwereginde 20 müň gektar çemesi meýdany bolan bufer zolak dörediler.
Sebit dürli landşaftlardan ybarat: pes daglar, dag etekleri we gumly-mele toprak düzlükler. Iň beýik nokat — Hojalça dagy (1001 m), iň pes nokat bolsa Haly derýasynyň geçýän ýeri (343 m). Bu ýerde esasan çöllük şertlere uýgunlaşan gyrymsy agaç we ot görnüşlerinden bolan 160-a golaý ösümlik görnüşi ösýär.
Sebit dürli seýrek guşlaryň ýaşaýan hem-de uçup geçýän ýeridir. Olaryň arasynda sähra bürgüt, baloban laçyn, garaguş, sähra durnasy we gözellik togdary ýaly görnüşler bar. Bahar möwsüminde bu ýerden bezbeltek, torgaý hem-de boz durna toparlary uçup geçýärler.
Bu başlangyç üç sany Rio konwensiýasynyň, şol sanda Biologik dürlüligi goramak baradaky Konwensiýanyň çäklerinde amala aşyrylýar.
Tallymerjen düzlügi 2009-njy ýyldan bäri esasy ornitologik ähmiýetli çäk hasaplanylýar. Her ýyl sentýabr–oktýabr aýlarynda bu ýere 6–8 müň aralygynda “kureçek” atly suw guşlary uçup gelýär. Bu bolsa olaryň dünýä boýunça jemi sanynyň ýarysyndan gowragyna barabar. Türkmen we özbek ornitologlary bu guşlaryň hasabyny serhediň iki tarapynda bilelikde alyp barýarlar.