Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

14-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň we BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Gurbanguly Berdimuhamedow telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmak üçin mümkinçiligine minnetdarlyk bildirip, geçen ýylyň tomsunda BMG-niň Baş sekretary bilen Aşgabatdaky duşuşygyny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny, bu duşuşygyň örän peýdaly we netijeli bolandygyny belledi. Mümkinçilikden peýdalanyp, Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň salamyny we uly hormat goýýandygy baradaky sözlerini ýetirdi.

Hoşniýetli sözler üçin hoşallyk bildirip, öz gezeginde Türkmenistanyň Prezidentimize mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny beýan edip, BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş sebitde we dünýäde parahatçylygyň pugtalandyrylmagy ugrunda çykyş edýän biziň Bitarap döwletimiz bilen hyzmatdaşlyga Guramanyň möhüm ähmiýet berýändigini belledi. BMG-nyň Baş sekretary şeýle hem Türkmenistanyň ählumumy parahatçylyga, abadançylyga, durnukly ösüşe gönükdirilen syýasatyna we bu ugurdaky başlangyçlaryna ýokary bah

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, şu ýyl Birleşen Milletler Guramasynyň ştab-kwartirasynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna badalga berilmegini Türkmenistan şu ýyl döredilmeginiň 80 ýyllygyny belleýän BMG-niň taryhynda möhüm, aýratyn tapgyr hasaplaýar.

Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadag 2025-nji ýylyň taryhy senä – Milletler Bileleşigi tarapyndan iki gezek ykrar edilen Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň derejesine eýe bolmagynyň 30 ýyllygyna gabat gelmeginiň simwoliki ähmiýetini belledi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy şeýle hem Birleşen Milletler Guramasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň biziň Bitarap döwletimiziň daşary syýasatynyň esasy ugry bolup durýandygyny tassyklady.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Gahryman Arkadag BMG-niň Baş sekretaryny 2025-nji ýylda Türkmenistanyň Gurama bilen hyzmatdaşlykda amala aşyrmagy göz öňüne tutýan meýilnamalar barada aýtdy.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşymak ýylynyň dowamyndaky işleriniň we onuň ileri tutýan ugurlarynyň Konsepsiýasy taýýarlandy. Resminamada ýurdumyzyň häzirki zaman ählumumy gün tertibiniň esasy meselelerine şeýle hem özara ynanyşmak, dialog we jogapkärçilik esasynda döwletleriň tagallalaryny birleşdirmek barada ýurdumyzyň garaýyşlary beýan edilýär.

Gahryman Arkadag 2025-nji ýylyň özgerişler ýyly bolup biljekdigini we bolmalydygyny nygtap, Türkmenistanyň bu Konsepsiýada beýan edilen maksatlaryny BMG-niň goldajakdygyna ynam bildirdi.

Şunuň bilen birlikde, bu Konsepsiýa taýýarlanylanda BMG-niň başlangyjy boýunça geçen ýylyň sentýabr aýynda geçirilen “Geljegiň Sammitiniň” esasy mazmunyna köp babatda esaslanylandygy aýratyn bellenildi we şoňa görä-de, Türkmenistan onuň jemleýji resminamasy bolan “Geljegiň Paktyny” durmuşa geçirmäge özboluşly goşant hasap edýär.

BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş ählumumy gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekde tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen Konsepsiýanyň wajypdygyny belläp, ony dolulygyna makullady.

Öňde durýan işleriň esasy ugurlary barada aýdyp, türkmen halkynyň Milli Lideri howpsuzlyk bilen bagly meselä ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda Ählumumy Howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyjyny belledi. Gapma-garşylykly ýagdaýlaryň öňüni almagyň we olary aradan aýyrmagyň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny işjeň ulanmak bu strategiýanyň esasy ugurlarynyň hataryndadyr.

Gahryman Arkadag Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylygy döretmek boýunça tagallalaryny üpjün etmek üçin Bitaraplygyň mümkinçiligini giňden ulanmagyň, ählumumy howpsuzlygy üpjün etmek bilen bagly ynanyşmak dialogynyň medeniýetini dikeltmegiň möhümdigini belledi.

Bu teklipleriň iş ýüzünde amala aşyrylmagynyň dünýäde syýasy dartgynlygy azaltmaga ýardam etjekdigine ynam bildirip, türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda sebit howpsuzlygy bilen bagly meseleler boýunça dialogy işjeňleşdirmegi pugta maksat edinýändigini tassyklady.

–Anyk aýdylanda, gürrüň Merkezi Aziýadaky ýagdaý barada barýar. Biz Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň kabul eden “Merkezi Aziýanyň parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy”, “Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnama” atly Kararnamalaryna esaslanmagy maksat edinýäris – diýip, Gahryman Arkadag aýtdy.

Merkezi Aziýada howpsuzlygyň derejesi we ýagdaýy köp babatda häzirki döwürde sebit gün tertibinde durýan meseleleriň giň toplumynyň netijeli çözülmegine baglydyr. Şolaryň biri hem suw bilen bagly meseledir. Bu ugurda ýurdumyzyň garaýşy geçen ýylyň 3-nji dekabrynda Er-Riýadda geçirilen “Bitewi suw” atly sammitde anyk beýan edildi. Şol bir wagtyň özünde suw bilen bagly meseleleriň tutuş toplumyna seretmegiň şu esasy kadalara, hususan-da, halkara hukugyny berjaý etmäge, sebitiň döwletleriniň bähbitlerini özara nazara almaga hem-de halkara guramalaryny, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasyny bu meselä çekmäge esaslanmalydyr diýip beýan etdi.

Bu kadalaryň bozulmagy sebitiň ýurtlary üçin howp we ägirt uly ekologiýa, durmuş-ykdysady hem-de ynsanperwer töwekgelçilikleri döredýär.

Owganystandaky ýagdaý barada durup geçip, Gahryman Arkadag Bitarap döwlet hökmünde Türkmenistanyň bu ýurtda parahatçylygy we raýat ylalaşygyny gazanmak, onuň ykdysady üpjünçilik ulgamlaryny dikeltmek, durmuş meselelerini çözmek boýunça tagallalary goldaýandygyny aýtdy.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Owganystanda häzirki täze häkimiýet babatda oýlanyşykly, hakyky ýagdaýdan ugur alýan syýasaty alyp barýar. Goňşy ýurduň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň garaýyşlaryny, hereket edýän halkara ykrar edilen çemeleşmeleri nazara alyp, dialogy saklaýar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyz owgan tarapynyň gatnaşmagynda iri ykdysady taslamalary amala aşyrýar.

Şolaryň hatarynda Türkmenistan – Owganystan – Pakistan – Hindistan gaz geçirijisiniň, Owganystanyň çäginden Pakistana barýan elektrik geçiriji ulgamyň, şeýle hem Türkmenistandan owgan ugry boýunça demir ýollaryň gurluşygy bar.

Mundan başga-da Türkmenistan köp ýyllaryň dowamynda Owganystanyň ilatyna ynsanperwer kömegi berip gelýär, ýurdumyz öz serişdeleriniň hasabyna durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyny amala aşyrýar diýip, Gahryman Arkadag belledi we şeýle kömegiň geljekde hem üýtgewsiz amala aşyryljakdygyny nygtady.

BMG-niň Baş sekretary Gahryman Arkadagyň telefon söhbetdeşligiň dowamynda beýan eden, dünýäde we sebitde parahatçylygy, durnukly ösüşi we abadançylygy pugtalandyrmaga gönükdirilen teklipleriniň we başlangyçlarynyň möhüm ähmiýetini nygtady hem-de olary goldady.

Sebit howpsuzlygy barada aýdylanda bolsa, Türkmenistanyň Hazarýaka döwleti hem bolup durýandygyny göz öňünde tutmagyň zerurdygyny türkmen halkynyň Milli Lideri belledi.

Şoňa görä-de, bizi Hazar deňzi sebitinde howpsuzlygyň ýagdaýy alada goýýar. Gahryman Arkadag ýurdumyzyň geçen ýylyň dowamynda Türkmenistanda Hazarýaka döwletleriniň daşary işler ministrleriniň maslahatyny geçirmek baradaky teklibi öňe sürendigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy bitarap döwletlere Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylyk dörediş tagallalarynda ileri tutulýan hyzmatdaş hukuk ýagdaýyny bermek baradaky başlangyçlaryna esaslanyp, Guramanyň degişli gurluşlary bilen iş alyp barmaga taýýardygyny beýan edildi

Şu maksat bilen, Türkmenistanyň çäginde parahatçylyk dörediş işiniň iki merkezini döretmek mümkinçiligine seredip bolar. Elbetde, bu ugurda işler Türkmenistanyň bitaraplyk hukuk ýagdaýyny nazara almak bilen amala aşyrylar we bu işleriň esasy maksadynyň halkara parahatçylygyny we howpsuzlygyny üpjün etmek üçin, şol sanda gapma-garşylyklaryň öňüni almak bilen bagly meseleleri çözmek üçin bitaraplygyň kadalaryny iş ýüzünde ulanmak bolup durýandygyny Gahryman Arkadag nygtady.

Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmegiň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda bilelikdäki işiň esasy ugurlarynyň biridir. Bu barada Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy aýdyp, Türkmenistanyň BMG-niň 2030-njy ýyla çenli gün tertibiniň wezipelerini ýerine ýetirmäge gönükdirilen hereketleri milli derejede we halkara tagllalaryny işjeňleşdirmäge taýýardygyny tassyklady.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň öňe süren Sirkulýar ykdysadyýete geçmegiň ählumumy çarçuwaly maksatnamasyny taýýarlamak, Durnukly ulag arabaglanyşygynyň Ählumumy atlasyny döretmek, şeýle hem Ählumumy energetika howpsuzlygy we durnukly ösüş boýunça hyzmatdaşlyk bileleşigini döretmek baradaky başlangyçlarynyň Durnukly ösüş maksatlaryny netijeli durmuşa geçirmäge ýardam edip biljekdigi nygtaldy.

Türkmenistanyň hyzmatdaşlary bilen iri ykdysady, durmuş, ynsanperwer, ekologiýa we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleri çözmek boýunça işleri dowam etdirmäge taýýardygyny tassyklap, Gahryman Arkadag ýurdumyzyň başlangyjy boýunça döredilen “Türkmenistan – BMG” strategik maslahat beriş geňeşiniň bu işlerde goldaw berjekdigine ynam bildirdi.

Türkmenistanda raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça 2019 – 2024-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň üstünikli ýerine ýetirilmeginiň netijelerine esaslanyp, ýurdumyzyň Merkezi Aziýada apatridtler we bosgunlar bilen işlemek boýunça tejribesini giň halkara derejesinde hem ulanmak teklibi beýan edildi.

–Şu ýyl biziň öňümizde BMG-niň Baş Assambleýasynyň “2025-nji ýyl – Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamasyny durmuşa geçirmäge gönükdirilen we Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan çäreleriň giň gerimli maksatnamasyny amala aşyrmak wezipeleri durýar. Halkara forumynyň geçirilmegi öňde durýan halkara wakalarynyň esasy wakasy bolar. Bu forumy şu ýylyň 12-nji dekabrynda Aşgabat şäherinde döwlet Baştutanlarynyň we halkara guramalarynyň ýolbaşçylarynyň derejesinde guramagyň göz öňünde tutulýar – diýip, Gahryman Arkadag aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri BMG-niň Baş sekretaryny bu Sammite gatnaşmaga çagyrdy.

BMG-niň Baş Sekretary Antoniu Guterriş 2025-nji ýylyň Türkmenistanda “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmeginiň ähmiýetini belläp, şu ýylyň Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna hem-de BMG-niň döredilmeginiň 80 ýyllygyna beslenýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Guramanyň düzüm birlikleriniň Türkmenistan tarapyndan guraljak halkara çärelere işjeň gatnaşjakdyklaryny belledi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzyň Milletler Bileleşigi bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygyny ýene-de bir gezek tassyklady hem-de Bitarap Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň ynamdar hyzmatdaşy we pikirdeşi, sebitde we dünýäde onuň ygtybarly daýanjy bolandygyny, bolýandygyny we şeýle bolmagynda galjakdygyny belledi.

–Biz bu garaýşyň aýdyň tassyknamasy hökmünde Türkmenistanda geçiriljek halkara duşuşyklarynda we çärelerinde biziň milli baýdagymyz bilen bir hatarda, Birleşen Milletler Guramasynyň baýdagynyň goýulmagyny isleýäris. Biziň üçin bu buýsanjyň alamaty, Bitarap Türkmenistanyň we BMG-niň garaýyşlarynyň we maksatlarynyň bitewiliginiň nyşany bolar – diýip, Gahryman Arkadag nygtady.

BMG-niň Baş sekretary Türkmenistanyň halkara giňişliginde öňe sürýän ähli başlangyçlarynyň häzirki wagtda örän derwaýysdygyny belledi hem-de Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik ýörelgeleri esasynda durmuşa geçirýän bu işlerini goldaýandygyny ýene bir gezek tassyklady.

Söhbetdeşligiň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş strategik hyzmatdaşlygyň sebitde we dünýäde parahatçylygyň hem-de durnukly ösüşiň bähbidine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdiler şeýle hem birek-birege iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.

Telefon arkaly söhbetdeşlik BMG-niň Baş sekretarynyň başlangyjy boýunça geçirildi.

Foto: tdh.gov.tm