Biz ýakynlaşmagy ugur edinýäris

Moskwada her ýyl geçirilýän Nury Halmämedow adyndaky “Dutaryň owazy” atly halkara aýdym-saz festiwalyny geçirmäge taýýarlanýar. Çäreler oktýabr aýynda bolar we 15-nji sentýabrda bellenilen däbe görä Zurab Tsereteli galereýasynda emin agzalarynyň we geçen ýyllaryň laureatlarynyň konserti geçirildi.

Sazandalar maksatnamany saýlamaakda erkin boldylar, ýöne festiwalyň esasy ugurlary aýdyň we düşnükli okaldy: şu ýyl ýubileý senesinde Russiýanyň we Merkezi Aziýanyň medeniýetleri, türkmen sazy, poeziýasy sazlaşar.

Waleriýa Gorunowanyň ýolbaşçylygyndaky Rus Gwardiýa studiýasynyň hory häzirki zaman watançylyk aýdymlaryny ýerine ýetiren çagalaryň aýdymana “jogapkär” boldy we çagalaryň arasyndaky wokal bäsleşiginde Mihail Glinkiniň düşünmesi kyn bolan “Torgoý” atly eserini tüýs ýürekden we ynam bilen ýerine ýetirip Mariýa Tarakanowa ýeňiji boldy.

Çagalaryň instrumental çykyşyny geçen ýylky festiwalyň Gran Prisiniň ýeňijisi, “Tow berilen karusel” halk dueti hödürledi. Ýylyň dowamynda ýigitler aýdym-saza bolan ussatlygyny ýokarlandyrdylar we zalyň içini Wladimir Malýarowyň miniatýurasy bilen “joşa” gitdiler. “Dutaryň owazy” atly festiwalyň birnäçe gezek laureaty bolan “Arpejio” skripka ansambly gadymy we häzirki zaman aýdym-sazyň dilinde erkin gürlemegi görkezip, dürli maksatnamalar bilen çykyş etdi.

“Uly” instrumentalçylar öz sungatyny açyp görkezdiler: Mämmet Guseýnowyň “Ornamentini” (bezegini) inçelik bilen duýýan skripkaçy Kseniýa Serwetnik we Wasiliý Andreýewiň sazynyň ajaýyp dünýäsini ussatlyk bilen ýatlap, Dmitriý Şostakowiçiň fortepýano eserini Georgy Musaelýan.garaşylmadyk derejede görkezdi.

Konsertiň “özüne çekiji wakalarynyň” biri pianinoçylaryň çykyşy boldy. Rowaýata öwrülen Sergeý Dorenskiniň şägirdi Ýeliseý Babanow, “Süleýman patyşanyň arzuwlary” atly aýdymyny ýerine ýetirdi, Mämmet Guseýnow özüniň ýatdan çykmajak mugallymynyň ýoluna gaty ýakyn, bu sözleriň iň ýokary manysynda kamera eserleri we lirikasy bolan ýolunuň tapawutly aýratynlyklarydyr.

Soňra Şnitke institutynyň uçurymy Mariýa Buýanowa sahna çykdy, görnükli halypasy professor Aleksandr Mozdykow Gnesin mekdebini dowam etdirýär. Mariýanyň repertuarynda Mämmet Guseýnowyň “Ylham” pýesasy hem bar. Açyk reňkler we güýçli hyjuwlar bilen diňleýjileriň öňünde düýbünden başga bir Gündogar peýda boldy. Pianinoçy öz çykyşyny Aleksandr Glazunowyň - Aleksandr Winkleriň “Reýmonda” filminden “Gündogar tansy” we “Baçanaliýa” bilen iň ýokary çylşyrymlylyk sebäpli konsert sahnasyndan ses ýok diýen ýaly tamamlandy.

“Dutaryň owazy” fewtiwalynyň görnükli çykyşlarynyň biri wokal, şonuň üçin konsertde tutuş laureatlaryň ýyldyzlar topary çykyş etdi. Mariýa Tirkowa bilen hytaýly Zhangan Luýangyň hünär düşündirişinde beýik rus wokal mekdebiniň çynlakaý we sarsmaz däplerini rus ariýalary we romanslary ýada saldy.

Geçen ýylky festiwalyň laureatlary bolan GITIS-iň uçurymlary tarapyndan ýokary derejeli çylşyrymly wirtual aýdym-saz toplumy tomaşaçylara hödürlendi. Dürli ýerine ýetiriş stillerine eýerip, esasy zat birleşýär - Kurs ussady, görnükli aýdymçy we režissýor Ýuriý Laptewiň öwreden zatlarynda: her bir çeper keşbiň çyn ýürekden, hakykat durmuşy, dogry ýaşamak, “aortany dargatmagyň” üstünde işlemek, her sözüň, her bir notaň many taýdan aýdyňlygy we meşhurlygy.

Ýana Kolomiets ýazan kiçi maksatnamasyny dramaturgiýasyny hormatlanýan sözleri (Riçard Strausyň “Bägülleriň Kawaleri”), ylham we hyjuwy (Sergeý Rahmaninowyň “Birine jogap berdiler”) we jynly sürüjini (Feliks Mendelson-Bartoldyň “Jadygöýleriň aýdymy”) deňeşdirmek üçin gurupdy. Şeýle hem, “Türkmen orfewi” Nury Halmämmedowa hormat goýup, moskwalylaryň söýgüli “Aýgytly ädim” filminden halaýan “Hüwdi” aýdymyny aýtdy. Konserte Aýnanyň keşbini ýerine ýetiren pofessor Žanna Smelýanskaýa gatnaşdy. Ýaşlygy ýatlanýan duýgular we GITIS mekdebiniň kämillik paýhasy täsirli we şatlykly boldy.

Bäsleşigiň ýeňijisi, güýçli zehin we gylyk-häsiýet sungatynyň ussady Mariýa Mitýurewa tomaşaçylary has ýokary dünýä (Mämmet Guseýnowyň “Dilegi”) bilen aragatnaşyga çümdürdi, soň bolsa tersine, zal bilen atmosferany partlady. Leos Janacekiň “Jenufa” sahnalary we dogalary, soň bolsa, tersine, Leos Janacekiň “Jenufa” sahnasy we dogalary atly ýiti drama bilen diňleýjileri joşdurdy.

“Dutaryň owazy” köpden bäri hakyky açyşlaryň mekanydy we bu gezek hem muňa gabat gelmedi. Uly tragediýa görnüşli keşpleri janlandyrýan aktrisa we aýdymçy Ýenele Družinkina, 2023-nji ýyldaky festiwalyň iň gowy ýoldaşy Mariýa Buýanowa bilen bilelikde Nikolaý Mýaskowskiniň dünýä premýerasyny ýokary dereje hödürledi! Bularyň hemmesi has gymmatly, sebäbi kompozitor çap edilmedik eserlerini we garalamalaryň köpüsini ýok etdi. Ýone artistler “Mikelanjelonyň Sonetiniň” ilkinji neşirini ýigriminji ýyllaryň kiçi göwrümli neşirinde tapdylar we stilistik taýdan Altynjy simfoniýa ýakyn bolan gamgyn saz, ýazylan ýerine ýakyn ýerde janlandy – tutuş bir asyr soň...

2024-nji ýyldaky festiwal beýik türkmen şahyry we filosofy Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanýar. Akyldaryň sözleri bu gün ýaňlanman durup bilmedi. Ýelena Družinkina, Mariýa Mitýurewa, Mariýa Buýanowa, Russiýanyň Halk artisti Kirill Wolkowyň Magtymgulynyň sözlerine “Dutaryň owazy” üçin ýörite ýazylan Diptyh ýerine ýetirdiler. Yhlas bilen, hasratly dinamiki sazda ýazylan – “Bagtyndan jyda düşen Pyragy” filmiň sazy, Wagt, Bakylyk üçin ajy we gaharly soraglar döredýän läleň ýaly görünýär. Ýaş sazandalar sazyň, goşgularyň, pikirleriň güýjüni we çuňlugyny joşgun we söýgi bilen açdy.

Konsertiň möhüm bölegi, festiwalyň ylhamçysy Mämmet Guseýnowyň eserleri, dogduk mekany Türkmenistana we Russiýa deň derejede degişlidir. “Gelikon operasynyň” solisti Daria Guseýnowa tarapyndan kompozitoryň yzygiderli ussatlygy, özüne çekijiligi we sazlylygy bilen “Yesenin” romantik sikliniň bir bölegi hödürlendi, kameranyň wokal lirikasynda ýygy-ýygydan şöhlelenmeýän ajaýyp rus şahyrynyň ajaýyp “gündogar” akymyna ünsi çekdi.

Mämmet Guseýnowy we ogly Dariýany şol gün doglan güni bilen gutlanylmagy festiwalynyň tolgundyryjy pursatlarynyň biri boldy. Mekdep okuwçylary we dürli ýaşdaky we hünärli okuwçylar hoşniýetli halypa, mugallyma we terbiýeçä söýgi we hormat goýýardylar.

Hut şu hoşniýetlilik, maşgala ýylylygy, yhlas, döredijilik atmosferasy “Dutaryň owazynyň” iň möhüm, şatlykly, özüne çekiji aýratynlygydyr.

Üstünlik, Festiwal!

Ýewgeniý Wolkow,

dirižýor, teatr mugallymy, GITIS-iň uly mugallymy, “Dutar owazy” guramaçylyk komitetiniň agzasy.

Foto: “Dutaryň owazlary” festiwalynyň guramaçylar topary